Onderzoekswerkplaats POINT komt naar Noord-Nederland
In de onderzoekswerkplaats vinden en verbinden praktijk en wetenschap (met) elkaar. Leerkrachten, docenten en wetenschappers werken samen aan kennis en onderzoek omtrent het thema hoogbegaafdheid.
Wil jij meer weten over wat dit voor jouw school zou kunnen betekenen?
Op 14 juni van 19:30-20:30 is er een online informatiebijeenkomst. Deze is bedoeld voor scholen/leerkrachten/docenten die deel willen nemen. Na een korte inleiding is er ruimte voor vragen.
De avond wordt verzorgd door Ragnild Zonneveld (ECHA netwerk), Christine Vis MEd (Windesheim), Alexander Minnaert (RUG) en Elise Samsen (POINT 013, Brabant).
Je kunt je aanmelden door middel van het aanmeldformulier: https://lnkd.in/eyyE5d2g
Lezing kansengelijkheid en hb-onderwijs Het Noordik
Op 9 juni geeft Lineke van Tricht, oprichter en directeur van Bureau Talent, de BPS-lezing over kansengelijkheid in het begaafdenonderwijs bij CSG Het Noordik, Het Noordik Lyceum in Almelo.
Kansengelijkheid is een actueel thema in het onderwijs. Ook in het begaafdenonderwijs speelt dit. Kinderen uit gezinnen met een lage sociaaleconomische status worden minder gauw (h)erkend als begaafd. Dat betekent niet dat ze er niet zijn, maar wel dat we anders moeten zoeken en kijken. Na deze lezing, waarin we ingaan op de factoren die een rol spelen bij het herkennen van cognitief talent in minder bevoordeelde groepen, ga je anders kijken. Want: je ziet het pas als je het doorhebt.
Lees hier ons artikel over Het Noordik…
Congres: Hoogbegaafd van wieg tot werk
Hoogbegaafd van wieg tot werk: iedere fase van je hoogbegaafde leven vraagt om andere kennis en tools. Talentissimo organiseert dan ook een driedaags evenement met deze verschillende doelgroepen in gedachten. De eerste dag, 31 mei, is een verdiepende studiedag voor ervaren professionals. Op 1 juni is er een congresdag voor iedereen die zich wil verdiepen in hoogbegaafdheid. Op 2 juni is er een tweede verdiepende studiedag voor ervaren professionals.
Kijk hier voor meer informatie…
SLO: bijeenkomst 1 juni Samen de doelen voor elkaar
Op woensdag 1 juni organiseren de projecten Maatwerk en Curriculumontwikkeling op School de netwerkbijeenkomst ‘Samen de doelen voor elkaar!’ bij NBC Congrescentrum in Nieuwegein. Chief of Failure Prof. Paul Iske van de Universiteit van Maastricht is de keynote. Het programma is gericht op doelen ten behoeve van het stimuleren van:
– talentontwikkeling en maatwerk;
– het welbevinden van kinderen en jongeren;
– ontwikkeling executieve vaardigheden;
– verrijkingsonderwijs;
– curriculumontwikkeling op school; en
– creativiteit en denkvaardigheden.
Deze bijeenkomst is voor leraren en begeleiders in po en vo met een parallel programma voor schoolleiders po en vo. Nora Steenbergen-Penterman (de dagvoorzitter) opent om 10.00 uur met een inleiding over maatwerk en het welbevinden van leerlingen en leraren in po en vo. Dit wordt gevolgd door een interactieve lezing van Prof. Paul Iske van de Universiteit van Maastricht over “Briljante mislukkingen of toch anders…”.
Naast deze keynote is er een informatiemarkt, een inspiratieronde met 12 bijdragen vanuit het onderwijsveld en in de middag twee workshoprondes met elk 11 workshops. Ook kunt u in de middag kiezen voor één van de twee masterclasses over vaardigheden in het po en vo.
Nieuw lid Montessori+ stelt zich voor
Montessori+ Breda/Prinsenbeek is sinds deze maand nieuw aspirant-lid. Kim Bongers is teamleider fulltime hb-onderwijs en stelt de school voor.
“We zijn een school met twee locaties, eentje in Breda en eentje in Prinsenbeek. En we hebben twee afdelingen: montessori en voltijds hb-onderwijs. Elf jaar geleden zijn we met de hb-afdeling begonnen als Leonardo-school. Onder de vleugels van de stichting zijn we groot geworden, uiteindelijk zijn we wel ons eigen pad gaan volgen. Er waren veel voorschriften waaraan je moest voldoen en de eigen bijdrage voor ouders was hoog. We willen voor alle leerlingen bereikbaar zijn.
Inmiddels zijn we elf jaar verder, we hebben ons curriculum omgeschreven en zijn ons steeds verder gaan ontwikkelen. We begonnen met twee groepen, dat zijn er inmiddels negen.
We willen onze leerlingen helpen te worden wie ze zijn, dat ze kunnen uitstromen op het niveau dat bij hen past. Dat betekent dat we hen cognitieve uitdaging geven en dat we veel aandacht hebben voor vaardigheden. Bij veel van onze activiteiten gaat het niet om het resultaat, maar om het proces. We doen bijvoorbeeld veel met smart games en coöperatieve spellen.
Naast kennis en vaardigheden is de persoonsontwikkeling een belangrijke pijler van ons onderwijs. Het is belangrijk dat een leerling weet wie hij of zij is, en hoe je jezelf verhoudt tot de rest van de wereld. Op basis van de positieve psychologie geven we levenshoudingsgericht onderwijs, we geven levenslessen.”
Waarom zijn jullie lid geworden?
“Je ziet steeds meer hb-initiatieven in onze regio ontstaan. Dat is natuurlijk mooi. Wel willen we laten zien dat we al meer dan tien jaar ervaring hebben. We weten wat we doen. Er is geen landelijk keurmerk voor hb-onderwijs, BPS komt daar nog het meest in de buurt, met de zelfscan, de gedragscode, de rode draad en de visitaties.
En het is belangrijk om kennis en ervaringen te kunnen uitwisselen met andere scholen. Dat houd je scherp. We hoeven ook niet allemaal apart dingen te bedenken, we moeten meer samenwerken.”
Wat kunnen jullie halen en wat brengen?
“Ik denk dat ons levenshoudingsgericht onderwijs voor veel scholen nieuw is. We laten graag zien hoe we dat aanpakken en welke meerwaarde dat heeft.
Een van onze grote uitdagingen is het aannamebeleid: welke kinderen kun je wel en welke niet bedienen? En die je niet kunt plaatsen, wat gebeurt daarmee? Ik weet niet hoe het in andere regio’s is, bij ons is dat lastig. We zijn een reguliere school, maar we krijgen kinderen die een speciaal onderwijs-behoefte hebben. Alleen is daar in de regio geen plek voor. Hoe ga je daarmee om? Je wilt niet te ver afwijken van je onderwijsvisie en aanpak.”
CBO en NTCN: Regionale bijeenkomsten over po-vo en peergroeponderwijs
Wat is nodig om passend aan te sluiten op de ontwikkelingsmogelijkheden en -behoeften van leerlingen met kenmerken van begaafdheid? Wat is nodig om een doorgaande ontwikkeling van (begaafde) leerlingen mogelijk te maken?
In mei 2022 organiseert NTCN in samenwerking met CBO Talent Development vier regionale inspiratiebijeenkomsten voor po- en vo-professionals die werken met of voor begaafde leerlingen. Centraal staan de belangrijkste trends en inzichten als het gaat om de doorgaande ontwikkeling van begaafde leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs en de meerwaarde van peergroeponderwijs (voltijd en deeltijd) binnen een regionaal dekkend ondersteuningscontinuüm.
Lees hier meer over de regionale bijeenkomsten…
NTCN is nog op zoek naar goede voorbeelden uit primair en voortgezet onderwijs als het gaat om aansluiting po-vo en peergrouponderwijs. Wilt u uw activiteiten presenteren op een van de regionale bijeenkomsten? Stuur dan een mail naar Martijn de Graaff.
Column #6 Marko Otten: 25.000 kinderen
Inderdaad, 25.000. Dat zal ongeveer de instroom zijn van Oekraïense kinderen in ons land; alleen al in 2022. We zullen ze verdelen over inderhaast opgerichte Oekraïense schooltjes, over bestaande basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs en mbo. Daar zullen ook BP-scholen bij zitten. Als hun verblijf hier langer gaat duren, kunnen de kinderen hopelijk terecht in de internationale schakelklas van Juf Kiet en haar collega’s. Er zitten onder de jonge Oekraïners ongetwijfeld hb-kinderen, maar dat is niet meteen een prioriteit.
Mijn hart klopt nu voor onze collega’s die achterbleven in Oekraïne. Ik ken er een aantal van. In de periode 2009-2012 was de leiding over een internationaal uitwisselingsprogramma aan mij toevertrouwd. Oekraïense, Vlaamse en Nederlandse lerarenopleidingen werkten samen rond het thema ‘Lesgeven over de Holocaust’.
De herinneringseducatie was in geen van de aangesloten landen op orde. Historici, lerarenopleiders en hun studenten dachten na over manieren om de situatie te verbeteren. Zo leerden we dat destijds op veel scholen in Oekraïne uit pure armoede nog lesboekjes uit de Sovjettijd gebruikt werden. De holocaust was dan een voetnootje bij de grote vaderlandse oorlog tegen de fascisten. Op andere scholen was Oekraïens nationalisme de reden om de holocaust te vermijden. Men besteedde daar de lestijd liever aan de holodomor, waarmee de hongersnood werd aangeduid die was veroorzaakt door Stalins met geweld afgedwongen collectivisatie van de landbouw en die miljoenen levens kostte.
We werkten samen met een nieuwe vereniging voor leraren geschiedenis en sociale vakken, Nova Doba (De Nieuwe Tijd). Onze collega’s daar verwijderden zich inhoudelijk van de Sovjet-pedagogiek en een al te sterk aangezet nationalisme. Ook hun didactiek vernieuwde zich; geen autoritaire Drill & Practice, maar creatief en onderzoekend leren vanuit de historische bronnen. We hebben in hun lijn gewerkt met lesbrieven, pedagogische overwegingen, praktische didactiek, geschiedschrijving, historische en culturele beschouwingen. Het idealisme bij Nova Doba was ook toen al om van Oekraïne een open, modern en democratisch land te maken.
Nova Doba-collega’s waren niet de enigen met een dergelijk idealisme. Deelnemers aan de uitwisseling waren eind 2013 niet verrast dat er een Euromajdan-protest ontstond. En eigenlijk ook niet hoe het hele land te hoop loopt tegen de Russische agressie. Dit land heeft vanaf de oprichting in 1991 nooit zitten te wachten op hernieuwde overheersing uit Moskou. Misdaad en destructie vanuit het Kremlin woekeren voort om een kolossale en waarlijk historische misrekening te verhullen.
Wij kunnen er iets tegenover stellen. Namelijk de misrekening onthullen; al was het alleen al uit solidariteit met collega’s zoals die van Nova Doba. En we gaan de aan ons toevertrouwde Oekraïense kinderen natuurlijk zo goed mogelijk onderwijs verschaffen.
Marko Otten
Het bestuur #10: Margreet Dijkstra
Wie zitten er in het bestuur van de Vereniging BPS? Wat is hun motivatie? Deze keer stelt Margreet Dijkstra zich voor. Ze is al lange tijd een van de drijvende krachten van de BPS Academie. Sinds 2021 is zij ook bestuurslid bij de Vereniging BPS.
“In 1993 ben ik begonnen met werken in het onderwijs, als docent klassieke talen. Ik heb vooral gewerkt op scholengemeenschappen, maar ook een aantal jaar op een gymnasium. Ik ben een echt onderwijsmens. Het is fijn om zelf te leren en om anderen te helpen in hun leerproces. Dat gevoel is tijdens mijn eigen schooltijd al aangewakkerd. Ik had een aantal docenten die me de wereld lieten ontdekken, die me in de leerstand zetten. Dat wilde ik ook, de wereld begrijpelijk maken voor jonge mensen.
Ik vind het fijn om op een school te zijn, iedereen wil leren. Alles is gericht op groei en ontdekken. En als dat niet zo is ben ik benieuwd waarom dat zo is. En hoe we dat kunnen veranderen. Naast lesgeven heb ik veel aandacht voor onderwijskundige vernieuwingen en verbeteringen.”
Hoogbegaafdheid
“Twaalf jaar geleden ben ik begonnen op het Emelwerda College. Daar hadden ze al een klas voor groep 8 hb-leerlingen. Twee van de docenten, ECHA-specialisten, hadden die opgezet. Deze leerlingen stroomden na het basisonderwijs onze school in. De vraag was: hoe kunnen we hen ook op onze school voldoende bieden? Als gymnasium-docent had ik in die jaren daarvoor al aandacht voor de kinderen die met gemak dingen deden. Of juist vastliepen. Ik was altijd benieuwd naar de vraag: wat hindert deze leerlingen, waar hebben ze behoefte aan?
Wat ik van die twee docenten leerde was echt een eye-opener. Toen is ook een team gevormd om na te denken over het vervolg van groep-8 onderwijs. Daar ben ik ingegaan.”
Vereniging en bestuur
“De toenmalig rector van het Emelwerda, Anne Leijenaar, was een van de mensen die de BPS Academie heeft opgezet. Hij stimuleerde ons als team om deel te nemen aan de activiteiten van de vereniging, zoals studiedagen en conferentie. Toen hij wisselde van functie vroeg hij of ik zijn plaats wilde binnen de Academie. Dat aanbod heb ik met beide handen aangepakt.
Het is goed om een nauwe band tussen bestuur en Academie te hebben. Daarom ben ik bestuurslid geworden. Die nauwere verbondenheid verdiept mijn werk voor de Academie.”
Ideaal
“Ik hou van de sfeer op een BP-school. Het is vooral: het kan! Als een leerling iets wil gaan we dat mogelijk maken. Je moet van grenzen stippellijntjes durven te maken en die over durven te steken. Hb-leerlingen hebben zoveel meer nodig dan kaders. Je kijkt naar wensen en behoeftes van de leerlingen, hoe kun je hun nieuwsgierigheid, talent en ontwikkeling stimuleren. En dat ga je doen. Dat is mijn ideaal.”
Nieuw lid: VO Eemsdelta
Sinds kort is VO Eemsdelta aspirant-lid van de Vereniging BPS. Hier stellen zij zich voor.
“We wilden graag lid worden van het netwerk om kennis en ervaringen op het gebied van hoog- en meerbegaafdheid te kunnen delen. Wij verwachten vooral te leren van de werkwijze van andere scholen. We staan dan ook zeker open voor good practices van andere scholen. Daarnaast bestaat er vanuit onze ondersteuning de ambitie om nadrukkelijker met hoogbegaafdheid aan de slag te gaan. Tenslotte hebben wij de wens een duidelijkere profilering van onze school te bewerkstelligen.”
Over de school
“Het VO Eemsdelta is een middelgrote school met 1.435 leerlingen. De school heeft een belangrijke regiofunctie en mede daarom vinden we het belangrijk om een breed palet aan vakken, profielen en ontwikkelmogelijkheden aan te bieden. De regio kent veel uitdagingen waarvan krimp en de aardbevingsproblematiek algemeen bekend zijn.
Vanaf volgend schooljaar zullen we gehuisvest zijn op een prachtige Campus, nu nog volop in ontwikkeling. De Campus biedt onderwijs van Pro tot vwo/vwo+. Op zo’n 10 kilometer afstand van de Campus is er een nevenvestiging waar vmbo en onderbouw h/v onderwijs wordt verzorgd. Het Rudolph Pabus Cleveringa Lyceum, deelschool havo-vwo/vwo+ maakt deel uit van de Campus VO Eemsdelta.
Als school vinden we het belangrijk dat er iets te kiezen valt voor leerlingen en daarom bieden we een breed en gevarieerd onderwijsaanbod aan opdat zij zich zo breed mogelijk kunnen oriënteren en ontwikkelen.
Er is aandacht en ruimte voor het actief werken aan differentiatie in de vorm en inhoud van het onderwijs met als doel de leerlingen die meer kunnen, meer uit te dagen. Het RPCL heeft een gespecialiseerd onderwijsaanbod voor leerlingen die meer kunnen en willen.
– Vwo+ klas/stroom (o.a. met Plusprjecten en wetenschapsoriëntatie)
– Talentstroom onderbouw
– Plusprojecten in de bovenbouw
– Jong Ondernemen
– Cambridge University Certificate (CUC)
– Bèta-excellent
– Maatwerk”
Hoogbegaafdheid op het RPCL
“Binnen het Passend Onderwijs is er op onze school niet alleen aandacht voor de leerlingen met een beperking of leerachterstand, maar ook voor de getalenteerde of (hoog)begaafde leerlingen. Passend Onderwijs houdt immers in: goed onderwijs voor alle leerlingen. Goed onderwijs en daarbij passende zorg staan voorop. En dat alles in een plezierige sfeer waarin de leerling zich veilig voelt en een passende begeleiding krijgt.
Sinds 2010 bezoeken leerlingen van de scholengroepen Marenland en Noordkwartier op woensdagochtend onze school; leerlingen uit groep 7 en 8 worden geselecteerd naar aanleiding van testen op hoogbegaafdheid en op basis van zeer goede prestaties op school. Deze leerlingen nemen deel aan de Junior Masterclass en komen hier in contact met andere (hoog)begaafde leerlingen, leren samenwerken met anderen en krijgen leerstof en werkvormen die passen bij hun cognitieve niveau.”
Onze hb-aanpak
Zichtbaarheid:
Alle leerlingen in klas 1 nemen deel aan een screening: IST, FES en SVL. Dit gebeurt in samenwerking met het Centrum voor Begaafdheidsonderzoek van de Radboud Universiteit Nijmegen. Op basis van de informatie uit de onderzoeken, informatie van de basisschool en huidige schoolresultaten kijken we of de leerling op de juiste plek zit en of begeleiding gewenst/noodzakelijk is.
Voor de mentor en de vakdocenten is duidelijk welke leerlingen in de klas hoogbegaafd zijn. De ontwikkeling en de vorderingen van de hb-leerlingen worden structureel gevolgd en regelmatig besproken.
Begeleiding:
Hb-leerlingen worden adequaat begeleid door een deskundige met kennis van zaken omtrent hoogbegaafdheid. Het doel van deze begeleiding is om signalen als onderpresteren, vastlopen vanwege het onvoldoende beheersen van gevraagde studievaardigheden in het reguliere curriculum, eerder te onderkennen en om te voorkomen dat leerlingen onnodig vastlopen of afstromen met vaak de nodige problematiek als gevolg.
Onderwijsprogramma:
De hb-leerling is op de hoogte van de mogelijkheden om flexibel om te gaan met het rooster. De docenten bieden voldoende mogelijkheden om te versnellen, lesstof te kunnen compacten en/of te kunnen verrijken (verdiepen/verbreden).
Het hb-programma wordt in samenspraak met de hb-leerling gemaakt en er is voldoende ruimte voor eigen keuzes.
Organisatiestructuur
We hebben een werkgroep HB bestaande uit een teamleider, hb-coördinatoren, begeleiders op het vlak van executieve functies en sociaal emotionele begeleiding en een orthopedagoog. De werkgroep behandelt HB- problematiek en het hb-programma. De hb-coördinatoren zijn het aanspreekpunt voor mentoren, docenten, ouders en leerlingen.
Deskundigheid
We beschikken over voldoende deskundigheid op het terrein van hb en docenten zijn voldoende competent (pedagogisch-didactisch en qua vakkennis) in bieden van onderwijs aan hb-leerlingen.
Programma BPS-leerlingenconferentie rond
Op vrijdag 22 april 2022 organiseert de Vereniging Begaafdheidsprofielscholen (BPS) de achtste conferentie voor hoogbegaafde leerlingen in het voortgezet onderwijs. De voorgaande edities werden zeer gewaardeerd door leerlingen, docenten en de sprekers, met gemiddeld een 8.
Het programma is bijna rond! We hebben lezingen over onder andere immunologie, data-analyse bij FC Utrecht, kunstmatige intelligentie, middeleeuwse literatuur en simulaties van mensenmassa’s. Daarnaast hebben we workshops over YA-vertalen, debatteren, ontdekken van je talenten en omgaan met werkdruk. En nog veel, veel meer. Ook zal Rudmer Heerema (Tweede Kamerlid) vertellen over zijn loopbaan en zijn ervaringen als hoogbegaafde.
Hierbij een overzicht van de lezingen en workshops:
Hoogbegaafdheid en metacognitie – Marcel V.J. Veenman, instituut voor Metacognitie Onderzoek (lezing)
Workshop Leren filosoferen – Rudolf Kampers, docent filosofie & oprichter Leren Filosoferen (workshop)
Het immuunsysteem in strijd tegen AIDS: van evolutie tot wiskunde – José Borghans, hoogleraar Kwantitatieve Immunologie Universitair Medisch Centrum Utrecht (lezing)
Over vampiers, Hongerspelen en dystopische werelden: workshop Young Adult Vertalen – Maria Postema, vertaalster van onder andere Twilight, The Hunger Games, Gone en Divergent, schrijfster Dertiendagh (workshop)
Working in the dark to serve the light: De werkzaamheden van een data-analist in de voetbalpraktijk – Rick Stoop, data-analist FC Utrecht (lezing)
Denklessen: ontdek je talenten – Tina Leyds en Deaborah Roothaert, Theresialyceum (workshop)
De energietransitie: een technische én een maatschappelijke uitdaging – Gert Jan Kramer, hoogleraar Sustainable Energy Supply Systems (lezing)
Wat is de intelligentie? – Jan Broersen, hoogleraar Logica en AI (lezing)
Hoogbegaafde studenten aan het woord! – Jabe, Margot en Amber Damen (workshop/lezing)
De zee van de toekomst – Caroline Slomp, hoogleraar mariene biogeochemie (lezing)
Gametechnologie achter simulatie van mensenmassa’s – Roland Geraerts, universitair docent Geometric Computing (lezing)
De kort maar krachtige debat workshop – Utrecht University Model United Nations (workshop)
Op zoek naar jouw talenten – Kirstin op het Veld, trainer/coach (workshop)
Rudmer Heerema, lid Tweede Kamer en zelf hoogbegaafd (lezing/workshop)
Een klopjacht naar de kopiist: speurwerk binnen de Middeleeuwse letterkunde – Jelmar Hugen, universitair docent Middeleeuwse letterkunde, Universiteit Utrecht (lezing)
Meer energie en motivatie voor de dingen die jij belangrijk vindt in je leven – Robin Veldhuizen, The Lab of Life (workshop))
Poetins oorlog in Oekraïne: gedicteerd door de geschiedenis? – Nicolaas Kraft van Ermel docent geschiedenis Oekraïne en Polen Rijksuniversiteit Groningen (lezing)