Hoogbegaafdheid

Wat is hoogbegaafheid?

Er is geen eenduidige wetenschappelijke definitie van (hoog)begaafdheid. Er zijn diverse theorieën en modellen die bruikbaar zijn voor de onderwijspraktijk. De werkdefinitie die bijvoorbeeld wordt gehanteerd door het Informatiepunt Onderwijs & Talentontwikkeling (SLO) is consistent met de belangrijkste aspecten, waarover in de meest bekende theorieën en modellen consensus bestaat, of waarin zij elkaar aanvullen:

– (Hoog)begaafde leerlingen beschikken over een in aanleg aanwezig potentieel om tot uitzonderlijke prestaties te komen, behorend bij de beste 10%, op één of meerdere begaafdheidsgebieden.

– De ontwikkeling van talent is een langdurig en dynamisch proces. Zowel persoonlijkheidseigenschappen als de interactie met de omgeving zijn mede bepalend voor de mate waarin het aanwezige potentieel tot zijn recht komt (Mönks, Heller en Gagné).

– Een (hoog)begaafde leerling beschikt over een hoge intelligentie in combinatie met een creatief denkvermogen (Renzulli, Mönks, Sternberg)

– Daarnaast is er sprake van een intrinsieke motivatie (doorzettingsvermogen) om een taak te volbrengen wat zich onder andere uit in een sterke gedrevenheid wanneer iets hun interesse heeft (Renzulli, Mönks)

– (Hoog)begaafdheid is domeinspecifiek (Gardner, Heller en Gagné)

– (Hoog)begaafdheid is geen eendimensionaal begrip dat is uit te drukken in een criterium als een IQ “score” > 130. Een hoge score is wel een sterke indicatie van een hoge intelligentie, maar een lagere score sluit dit niet uit. (Hoog)begaafdheid omvat in ieder geval meer dan een hoge intelligentie en intelligentie omvat meer dan een IQ test meet (Gardner, Sternberg)

– Op een gemiddelde populatie heeft 10% van de leerlingen kenmerken die kunnen duiden op (hoog)begaafdheid (Mönks, 1995), waaronder indicaties die duiden op een hoge intelligentie
(Bron: website Informatiepunt Onderwijs & Talentontwikkeling)

Tegenwoordig wordt het label hoogbegaafdheid voorzichtiger gebruikt, omdat deze een statisch beeld geeft en men meer uitgaat van een compleet beeld van de persoon. In dat kader is dit een interessant artikel.

Een aantal theorieën en modellen
In Nederland wordt (hoog)begaafdheid vaak beschreven aan de hand van het meerfactoren-model van Mönks. Lees verder….

Heller en Gagné onderscheiden kenmerken en factoren die van invloed zijn op het tot uiting komen van (hoog)begaafdheid.
Lees verder over Heller…
Lees verder over Gagné