Hoogbegaafdheid en kansengelijkheid: OCW bezoekt OBS Joseph Haydn
Op maandag 27 maart bracht de top van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) een bezoek aan Begaafdheidsprofielschool OBS Joseph Haydn. De dag werd georganiseerd door De Gelijke Kansen Alliantie. Onlangs heeft minister Dennis Wiersma aangegeven meer geld beschikbaar te maken voor het onderwijs aan hoogbegaafde leerlingen. In het verlengde hiervan bezocht directeur generaal van OCW Inge Vossenaar OBS Joseph Haydn om te zien hoe hier het onderwijs aan hoogbegaafde leerlingen wordt vormgegeven. De school blinkt uit op dit gebied met onder andere best practices op het gebied van voltijd hoogbegaafdenonderwijs in HB-klassen. De afvaardiging van OCW ging in gesprek met het schoolteam, leerlingen en ouders en werd rondgeleid door een leerling in zijn HB-klas.
- Lees hier het artikel in Dagblad van het Noorden
- Lees hier het interview dat we onlangs hadden met Manda Ophuis van het Joseph Haydn
Column #10 Marko Otten Geschiedenis Vereniging BPS
Opgesteld t.g.v. de Jubileumconferentie EEN KRACHTIG NETWERK, Utrecht/22-03-2023
Marko Otten (voorzitter BPS)
Onze Vereniging bestaat 15 jaar, het was dit jaar reden voor een mooie jubileumconferentie. Als voorzitter heb ik er maar 2 jaar van meegemaakt. Ik kom nog maar net kijken in een netwerkorganisatie van formaat die zijn pioniersfase reeds lang achter zich heeft gelaten. Maar men heeft mij wel de eervolle opdracht gegeven – misschien omdat ik geschiedenisleraar ben geweest – om even in de achteruitkijkspiegel te kijken in de historie van de vereniging. En dan begin ik in het prille begin, de aanlooptijd van onze vereniging: het jaar 2004 om precies te zijn. Het is de tijd dat met name VO scholen zich meer en meer gespecialiseerd manifesteren: Lycea met kunstprofielen, scholengemeenschappen met een sportstroom, en gymnasia die ook technasia blijken te zijn. Op de meeste scholen wordt de aandacht die hb-lln nodig hebben, zwaar onderschat maar toch zien we een klein aantal schoolleiders opstaan die zich het lot aantrekken van hoogbegaafde leerlingen. Ze gaan samenwerken. Het CPS richt een meldpunt hoogbegaafdheid in. OCW gaat zich ermee bemoeien. Samen Greet de Boer van het CPS willen de pionierende schoolleiders het onderwijs voor deze leerlingen meer gestructureerd vorm geven. Vanuit OCW komt er projectondersteuning (subsidie).
Er volgden twee projectperiodes van respectievelijk 2004-2009 en 2010-2013. In de eerste periode hebben een beperkt aantal scholen, het waren er uiteindelijk 22, een ontwikkeling doorgemaakt en onderwijs aan hb-lln vorm gegeven. Greet de Boer (CPS) noemde ze ‘begaafdheidsprofielscholen’ (BPS). Wat meer is, Evert Vos, directeur van hetzelfde CPS, nam het initiatief om de 22 projectscholen te verenigen in de Vereniging BPS. In het bestuur zaten schoolleiders als Marijke Broodakker (vz), Joke Gaasbeek en Ronald van Bruggen. In de tweede projectperiode ging het verder met de vereniging onder leiding van Dick van Hennik met mensen als Thomas Oudejans en Piet Groenewegen. Doel werd een landelijk dekkend netwerk in te richten met in elke regio een of meer bereikbare aanspreekpunten op het gebied van hb-onderwijs. De hb-screening en de eerste versie van de BPS-code kwamen in omloop en de vereniging stelde zich allengs open voor nieuwe leden buiten de oorspronkelijke 22. Eind 2013 werd de projectfase volgens plan afgesloten.
Bij het begin van 2014 telde de vereniging 38 leden. Ze maakte zich losser van CPS dat misschien bij wijze van afscheidscadeau een handzaam en nog altijd lezenswaardig boekje publiceerde: Slim Onderwijs Doe Je Zó. Het is geschreven door Pieter Groenewegen, Lydia van Deelen, Zeger van Hoffen en Bruno Emans. Van Piet Groenewegen is bekend dat hij in 2010 tot het bestuur toetrad met de tekst: “Ik weet helemaal niets van hoogbegaafdheid.” Hoe dan ook, het boek vormde jarenlang de basis voor het beleid. In korte heldere hoofdstukken gaat het onder meer over het principe van hoogbegaafdheidsonderwijs, de certificering en de consequenties ervan voor scholen, het onderwijsmanagement en de docenten.
Vanaf 2014 werd de vereniging niet langer gesubsidieerd. De scholen gingen contributie betalen. De BPS-Academie kwam uit de startblokken. Visitaties behoorden inmiddels tot de routine. Ook werden de eerste basisscholen verwelkomd. Voor de leerlingen van de BPS-scholen organiseerde de vereniging de eerste van een reeks van acht BPS-leerlingconferenties waarvan de deelnemende leerlingen zich het hoogtepunt nog herinneren: een college over Democratie door Boris van de Ham(oud-kamerlid D’66).
In 2017 toen de code verder werd aangepast – scholen moesten aan het interne draagvlak werken: alle hoofden dezelfde kant op – en de visitaties een nieuwe kwaliteitsimpuls kregen, telde de vereniging 44 VO-scholen en 22 basisscholen. De aanmeldingen voor de vereniging liepen gestaag door, de site en de communicatie werden verbeterd en het logistieke systeem van ledenvergaderingen en visitaties werd verder geperfectioneerd. In de BPS-academie kwam steeds meer kennisuitwisseling tot stand op basis van een voucher-systeem. De BPS-academie vulde ook een lange reeks studiebijeenkomsten met bekende sprekers en boeiende workshops. De schitterende jubileumconferentie, gehouden op 22 maart 2023 in Utrecht, vormde een van de hoogtepunten.
Maar dan… 2020: de corona slaat toe. Met de twee rondes van onderwijslockdowns doet de online-communicatie aanvankelijk wat onwennig en geforceerd zijn intrede. In die fase (maart 2021) ben ik aangetreden als voorzitter en ik vind het een staaltje van grote vitaliteit dat de visitaties op basis van een noodreglement en dus rechtsgeldig kunnen doorgaan. Voorvergaderingen van de commissies moeten online en de commissies zelf worden afgeslankt. Maar ja, zonder leerlingen lijkt het proces natuurlijk minder effectief en vooral minder leuk. Zelf mis ik ze niet meteen omdat mijn eerste visitaties plaats vinden in deze coronatijd op bv. Bernrode, Helen Parkhurst of Praedinius. Pas later valt me het me op hoe waardevol de bijdragen van de meereizende leerlingen kunnen zijn. En hoe zij ontspanning brengen op een visitatiedag voor zowel de collega’s van de gevisiteerde school als voor de commissieleden.
Eveneens in coronatijd zijn we begonnen met de aanzet tot een nieuw beleidsplan voor de komende jaren. Het bestuur heeft het in oktober gepresenteerd aan de ALV en daar hebben de leden met suggesties en verbeteringen een eerste akkoord gegeven. Dat ondanks de onvermijdelijke contributieverhoging waarmee het nieuwe beleid gepaard gaat; voor het bestuur een ontroerend moment. Zoals bekend zullen wij op de volgende algemene ledenvergadering op 12 april het eindplan aan de leden voorleggen waarin we hun suggesties en verbeteringen hebben verwerkt voor formele goedkeuring.
Corona-lockdowns zijn ook de reden om de Lustrumconferentie niet in 2022 maar pas in 2023 te laten plaats vinden. In het 15e jaar van ons bestaan als vereniging streeft de teller voorbij de 81 leden waarvan 35 basisscholen en 56 VO-scholen; alles incl. aspiranten maar exclusief nieuwe belangstellenden. De teller blijft lopen. Wat meer is, de aandacht voor hoogbegaafdheid blijkt een algemeen maatschappelijk en veel voorkomend verschijnsel te zijn geworden. We zien conferenties en organisaties rond het thema en voor leerlingen bieden steeds meer geschoolde specialisten – ook commercieel – ondersteuning aan.
Er is in ons jubileumjaar – door het ministerie betaald – een Kenniscentrum HB opgericht vanuit de NTCN en in december van ons jubileumjaar publiceerde minister Dennis Wiersma zijn brief aan de kamer over hoogbegaafdheid. Onze vereniging wordt erin genoemd in verband met de tevredenheid van ouders en leerlingen over de aanpak op onze scholen. Wat mij betreft had er hier nog veel meer over ons gezegd moeten worden, maar daarover ben ik in gesprek met het ministerie. Ondertussen heeft zijn hoogste ambtenaar, de directeur-generaal PO en VO, Inge Vossenaar, met een OCW-delegatie een bijzonder geslaagd werkbezoek gebracht aan een BPS-school van het eerste uur in primair onderwijs, OBS Joseph Haydn uit Groningen.
En met dat laatste keren we weer terug bij OCW; hopelijk krijgt onze vereniging de komende tijd weer dezelfde ministeriële aandacht als in het begin van onze geschiedenis. Dan wordt de historische cirkel elegant gesloten.
Column #9 Marko Otten: Een paar flinke slagen in het gedroomde beleid
De ambtelijke ontwikkeling van een beleidsplan blijft ontsporen wanneer vanaf de eerste minuut een verkeerd of onvolledig perspectief is gekozen. We zien dat terug in de brief van de minister Wiersma over de aanpak van hoogbegaafdheid. De brief is de voorlopige uitkomst van een proces waarin Oberon een grote rol speelt.
Oberon is een onderzoeksbureau dat zich onafhankelijk wil opstellen. Niettemin heeft het bureau in opdracht van OCW een viertal sessies georganiseerd “met diverse partijen”. In de sessies wilde men een gezamenlijke visie formuleren op maatregelen om (hoog)begaafdheidsonderwijs te stimuleren. Het bureau deed dat op basis van een brandbrief die is opgesteld uit naam van een klein aantal voltijds hb-basisscholen. Geen wonder dat de minister in zijn beleidsvoornemens veel (financiële) geoormerkte ruimte heeft gecreëerd voor de genoemde voltijdse varianten. Prima, deze scholen kunnen het goed gebruiken. Aan andere onderwijsaanpak is zeker gedacht maar alles loopt verder ongeoormerkt via de band van het samenwerkingsverband.
Hoewel wij hier en daar in dit proces zijn betrokken en aangedrongen hebben om de vereniging BPS als een serieuze, landelijk opererende partner in het vervolg te betrekken, noemt de minister de naam van onze vereniging slechts één keer en dan nog geplaatst tussen haakjes (!) als een tamelijk willekeurig voorbeeld van scholen waarover ouders en hb-leerlingen over het algemeen tevreden zijn. Hij doet ons tekort, overigens in navolging van Oberon.
Als organisatie met 80 scholen kent de vereniging een brede dekking over het land. Wat meer is, BPS opereert op basis van een scherp kwaliteitszorgsysteem met vierjarige audits waaraan objectieve criteria ten grondslag liggen die zijn samengevat in de BPS-gedragscode. Er is recent een BPS-beleidsplan voor de komende jaren met de leden doorgesproken. Met aanvullingen en amendementen zal het binnenkort in werking treden. Het laat zien dat op basis van 15 jaar ervaring de vereniging BPS dynamiek en elan blijft uitstralen. Het zijn voor de lezer van deze column bekende BPS-feiten.
Bij Oberon en dus ook bij de minister komen onze bijzondere kwaliteiten niet terug. En is dat vreemd omdat de minister in zijn 13 pagina’s tellende verhaal herhaaldelijk raakt aan de bewezen speerpunten van onze scholen. Minister Wiersma wil dat de hb-leerlingen ‘gezien’ worden. Welaan, je vindt het terug in ons derde code-element op basis waarvan wij de gecertificeerde scholen sinds jaar en dag toetsen. Wiersma wil dat het onderwijs aan de overgrote meerderheid van de (hoog-)begaafde leerlingen ‘inclusief’ wordt aangeboden en dat is nou precies wat de meeste BP-scholen doen. De minister wil dat hb-expertise overal in de samenwerkingsverbanden beschikbaar komt. De minister is er kennelijk niet van op de hoogte dat gecertificeerde specialistische kennis (ECHA of NOVILO) aanwezig is op al onze 80 scholen via het code-element 6; kennis die bovendien ter plekke gedragen wordt door het hele team hetgeen geïnitieerd is conform code-element 2. In de regio’s is die gespecialiseerde kennis nu al aanwezig dankzij de BP-scholen en in een aantal ervan hebben onze experts dan ook the lead als het gaat om de verspreiding van kennis en kunde.
Bij de meeste van Wiersma’s voorgenomen acties weten wij wel wie je er het beste bij kan betrekken: 80 BP-scholen (en we tellen nog steeds) verspreid over het land. Een duidelijke visie op inclusie vind je daar, maatwerk voor de individueel verschillende hb-leerlingen (code-element 3) idem, de aanpak van dubbel bijzondere kinderen idem; een dekkend aanbod is onze expliciete ambitie; aan kennis delen in de regio hebben onze scholen zich gecommitteerd conform code-element 7. De OCW-norm voor minimale ondersteuning voor hb-leerlingen hebben wij in huis. En voor de ononderbroken ontwikkeling kunnen wij onder meer onze intermezzo-ervaringen inbrengen. Er zijn ook scholen die succesvolle verbinding houden met al dan niet thuiszittende leerlingen.
Kortom, Dennis Wiersma moet toch echt ook eens met ons in gesprek, dan kan hij een paar flinke slagen maken in het door hem gedroomde beleid. Ik zal het hem voorstellen.
Marko Otten
OBS Joseph Haydn: Meegroeien met wat je leerlingen nodig hebben
“Bijna twintig jaar geleden startte CPS het project Begaafdheidsprofielscholen (BPS), ondersteund door het ministerie van OCW. In drie tranches, tussen 2004 en 2010, ontvingen 22 scholen via een visitatieprocedure het certificaat Begaafdheidsprofielschool. In 2007 is door de deelnemende scholen de Vereniging Begaafdheidsprofielscholen opgericht. Inmiddels zijn er 80 scholen uit primair en voortgezet onderwijs lid. Dat vieren we op 22 maart 2023 met onze lustrumconferentie.
Vanaf 2014 konden ook basisscholen lid worden. Een van die scholen is de OBS Joseph Haydn in Groningen. Manda Ophuis is voltijd hb-leerkracht en hb-specialist.
“Sinds 2012 werk ik al met hb-kinderen, eerst op een andere school. Ook daar hadden we een voltijds hb-klas. In 2019 ben ik – samen met mijn collega Luke van Akkeren – overgestapt naar het Joseph Haydn. De school had al een lange geschiedenis met hb, maar nog geen voltijds hb-groep. Die hebben wij toen, na een goed en inspirerend gesprek met directeur Saskia Havinga en ib/hb-specialist Berber van der Kooi, opgezet.”
“In gesprekken met de ouders kijken we naar de juiste aanpak.”
“Zoals gezegd, onze school is al een hele tijd bezig met hb, het is een van de vijf pijlers van de school. Meerdere leraren – en de ib’er – zijn opgeleid tot hb-specialist.
We hebben een duidelijke aanpak. In de eerste zes weken dat een leerling bij de kleuters zit, wordt deze heel goed geobserveerd. Zijn er signalen dat er een ontwikkelingsvoorsprong is en/of kenmerken van hb dan wordt onze ib’er erbij betrokken. In groep 1, 3 en 5 werken we ook met de zogenaamde Digitaal Handelingsprotocol Hoogbegaafdheid, om leerlingen te herkennen.
In gesprekken met de ouders kijken we naar de juiste aanpak. We hebben een binnenschoolse plusklas, de zoldergroep. Leerlingen uit onder-, midden- en bovenbouw met een specifieke onderwijsbehoefte die voortkomt uit hoogbegaafdheid kunnen deelnemen. Een leerling besteedt ongeveer 1,5 uur per week op de groep en krijgt een verrijkingsopdracht mee naar de thuisgroep.
Heeft een leerling meer nodig, dan is hebben we een bovenschoolse plusklas. Binnen ons bestuur zijn er drie, een daarvan op onze school. Er zijn drie aandachtsgebieden: leren leren (werkhouding, planmatig werken, inzicht in eigen manier van leren), leren denken (analytisch denken, creatief denken en kritisch denken) en leren (samen)leven (inzicht in jezelf, samenwerken). Het lesprogramma van de bovenschoolse plusgroep is zo samengesteld dat het aansluit op de leereigenschappen en onderwijsbehoeftes van de leerlingen met een hoge begaafdheid.
Overigens bedienen we ook reguliere leerlingen die meer aankunnen, in de klas staan verrijkingskasten waar ze extra opdrachten en lessen uit kunnen halen.”
“Ze hebben een enorm cognitieve potentie, die komt er pas uit als ze lekker in hun vel zitten.”
“En drie jaar geleden hebben we de voltijds hb-klas opgezet, daarin geven we de hoogbegaafde kinderen specialistisch onderwijs, waarbij vertrouwen, persoonlijke aandacht, vaardigheden, talentontwikkeling en sociaal-emotionele groei centraal staan.
Net als bij de zoldergroep en de bovenschoolse plusklas hebben we een helder aannamebeleid, daarmee zorgen we dat het aanbod past bij de behoeftes van de leerling. In de hb-groepen past het didactisch en pedagogisch handelen specifiek bij de doelgroep. We kijken naar IQ en naar leer- en persoonlijkheidskenmerken van hoogbegaafden, zoals het creatief denkvermogen, een groot rechtvaardigheidsgevoel en een hoge gevoeligheid.
Wat hebben ze vooral nodig? In de kern twee dingen. Ten eerste een leraar die hen ziet, herkent en erkent. Een leraar die weet dat deze groep andere behoeftes heeft die niet in een mal passen. Je moet steviger differentiëren dan in een reguliere klas. En ze hebben veel behoefte aan peers, aan kinderen die op dezelfde manier denken, dezelfde humor hebben. Vakken als rekenen of spelling is voor hen bijna een bijzaak. Ze hebben een enorm cognitieve potentie, die komt er pas uit als ze lekker in hun vel zitten.”
“Je moet meegroeien met wat je leerlingen nodig hebben.”
“De manier van kijken naar leerlingen, de manier van werken is niet alleen belangrijk voor de hb’ers, maar eigenlijk voor alle leerlingen. Neem executieve vaardigheden, dat bieden we nu schoolbreed aan. We zorgen dat er materiaal is, dat leraren dezelfde taal spreken en we zorgen voor intervisie zodat iedereen van elkaar kan leren.
Dat geldt ook voor ons als hb-specialisten. Het is belangrijk dat er netwerken zijn zoals BPS zodat we kunnen uitwisselen met andere scholen. Als je al zo lang bezig bent moet je scherp blijven op je eigen handelen, kritisch blijven en meegroeien met wat je leerlingen nodig hebben.”
Bekijk hier het introductiefilmpje van het voltijds hb-onderwijs van de school…
Bonhoeffer College: ’De hb-manier van denken is van de school geworden’.
Bijna twintig jaar geleden startte CPS het project Begaafdheidsprofielscholen (BPS), ondersteund door het ministerie van OCW. In drie tranches, tussen 2004 en 2010, ontvingen 22 scholen via een visitatieprocedure het certificaat Begaafdheidsprofielschool. In 2007 is door de deelnemende scholen de Vereniging Begaafdheidsprofielscholen opgericht. Inmiddels zijn er 80 scholen uit primair en voortgezet onderwijs lid. Dat vieren we op 22 maart 2023 met onze lustrumconferentie.
Een school van het eerste uur is het Bonhoeffer College uit Enschede. Koen Krabbe, coördinator vwo-plus bovenbouw, was destijds al betrokken bij de hb-aanpak.
“Ik werk nu 24 jaar op deze school. Destijds zat ik in het vwo-onderbouw team. Ik weet nog dat we in het schooljaar 2002/2003 onszelf de vraag stelden: waar willen we naar toe? Wat zijn onze ambities? We zagen dat er veel aandacht uitging naar kinderen ‘aan de onderkant’. En dat was ook goed. Alleen werden de kinderen aan de bovenkant te weinig belicht, de redenering was: “die slimmeriken komen er toch wel’. Dat was niet onze ervaring. Deze kinderen hadden heel veel potentie, maar kwamen door omstandigheden niet tot leren en presteren. Wat die omstandigheden waren, was ons toen niet duidelijk. In die jaren was er op hb-gebied weinig, wij waren de enige in de regio die hiermee bezig waren.
Met een clubje collega’s hebben we hierover nagedacht. Bij Heleen Wientjes van de Universiteit Utrecht hebben we een traject over compacten en verrijken gevolgd. Zij begeleidde scholen die hiermee worstelden. En ze hoorde dat CPS het BPS-traject aan het starten was. ‘Ik zie zoveel enthousiasme en betrokkenheid bij jullie, jullie zouden daaraan mee moeten doen’, zei ze tegen ons. Een jaar later waren we een van de eerste tranche-scholen. Dat was twee jaar nadat we gestart waren met de vwo-plusbrugklas, waarin hb-leerlingen met elkaar les kregen.”
“Met alleen een aangepast curriculum kwamen we er niet. Deze leerlingen hadden behoefte aan goede begeleiding.”
“Dat was het startpunt, die brugklas. We zijn gaan sleutelen aan het curriculum, de leerlingen kregen minder uren per week les als het ging om de reguliere vakken. In plaats daarvan hebben we hen vooral projectmatig aan het werk gezet: zelf onderwerpen kiezen, veel samenwerken met gelijkgestemden.
De volgende stap was de leerlingenzorg. Met alleen een aangepast curriculum kwamen we er niet. Deze leerlingen hadden behoefte aan goede begeleiding. Het klinkt nu misschien als een open deur, maar in die tijd kregen slimme leerlingen alleen extra cognitieve uitdaging. Een ECHA-geschoolde orthopedagoog heeft toen de begeleiding op zich genomen. Dit gebeurde in nauwe samenwerking met de mentoren en vakdocenten die meewerkten aan het vwo-plusonderwijs op onze locatie.
Ook zijn we gaan samenwerken met de Universiteit Twente, een aantal van hun studenten geven onze hb-leerlingen het vak Life & Sciences. Het is door de universiteit ontwikkeld en doordrenkt met academische vaardigheden: onderzoeken, samenwerken, presenteren, bronnenonderzoek, debatteren. In de bovenbouw zie je het verschil ten opzichte van de leerlingen die gewoon regulier onderwijs hebben gevolgd.
Een aantal collega’s waren betrokken bij de BPS: Nico Alink, Robert Goossens, Marcel van Adrichem en Rita de Jong. Ze hebben ook een grote rol gehad in de hb-aanpak bij ons op school.”
“We hebben een mooi programma en heel veel ervaring. Dat merk je ook.”
“Inmiddels zijn we twintig jaar verder. De brugklas hebben we uitgebouwd: de leerlingen blijven drie jaar bij elkaar. Daar schrijven we een apart programma voor. Het groepje docenten dat betrokken is proberen we zo klein mogelijk te houden. Dat zorgt voor veiligheid en herkenning. Deze groep wil zich ook graag scholen, zich verder ontwikkelen. Het gaat goed met de brugklas, inmiddels hebben we er twee per leerjaar (alleen in het derde jaar hebben we er een). Dat bevestigt dat we op de goede weg zitten. We hebben een mooi programma en heel veel ervaring.”
“De manier van denken en kijken is van de hele school geworden.”
“In de bovenbouw hebben we geen vast vwo-plusprogramma meer, leerlingen – regulier en hb – krijgen ruimte om zelf keuzes te maken. Veel leerlingen kiezen ervoor extra vakken te doen, maar je kunt ook de verdieping opzoeken. Sowieso werken we steeds meer met maatwerktrajecten. Je kunt bijvoorbeeld een vak versneld afronden. Er zijn zoveel mogelijkheden, het is mooi dat we daar als school oog voor hebben.
Dat is een cultuuromslag geweest, dat gaat niet van de ene op de andere dag. Over hb’ers hoorde je twintig jaar geleden: ‘hoezo hb, hoezo meer uitdaging, laat hem eerst maar eens zijn huiswerk maken’. Dat is passe, en niet alleen als het gaat om hoogbegaafdheid, de manier van denken en kijken is van de hele school geworden.
Een voorbeeld, we zijn al vroeg begonnen met een snipperkaart. Leerlingen konden een uur overslaan en daarin werken aan iets dat ze zelf kozen. Dat deden we vanuit de gedachte dat autonomie belangrijk is. In de afgelopen jaren heeft de rest van de school dat opgepikt, wel met meer kaders, je moet leerlingen natuurlijk wel leren om met die vrijheid om te gaan. Het is mooi om te zien hoe iets dat bij ons is begonnen van ons allemaal is geworden.”
“Daarom is BPS voor ons belangrijk: jezelf spiegelen aan andere scholen, kennis en ervaringen uitwisselen.”
“Eigenlijk is het nooit af. Er zijn steeds weer nieuwe inzichten, nieuw onderzoek, nieuwe ervaringen. Dat probeer je bij te houden en daarmee kritisch naar je eigen aanpak te kijken. Zoals die maatwerktrajecten, in een vwo-plusklas zitten zo’n 25 individuen met elk hun eigen behoeftes.
Daarom is de Vereniging BPS voor ons belangrijk: jezelf spiegelen aan andere scholen, kennis en ervaringen uitwisselen. Maar ook de visitaties, die helpen om zaken scherp en helder te krijgen. Ook meedoen met een visitatie op een andere school is erg leerzaam. In regio Oost hebben we een BPS-netwerk, daar zouden we meer uit kunnen halen.
De ontwikkelingen in de afgelopen 15 jaar zijn groot. Vroeger waren we de vraagbaak voor basisscholen, nu hebben die een enorme inhaalslag gemaakt. Dat geldt ook voor de universiteit, die hebben gezien dat er behoeftes zijn bij de vo-leerlingen, daarom zijn ze de pre-university gestart. Dat is fantastisch om te zien.”
Kenniscentrum HB: thematafel peer-grouponderwijs en publicatie versnellen
In opdracht van het Ministerie van OCW ontwikkelt het National Talent Centre of the Netherlands het Landelijk Kenniscentrum Hoogbegaafdheid. Onderdeel van het kenniscentrum is een online kennisplatform, waar kennis over tal van thema’s rond (hoog)begaafdheid worden gebundeld.
Thematafel peer-grouponderwijs
Bij elk thema wordt in een thematafel, webinar of podcast de diepgang gezocht. Onder begeleiding van Natasja van den Berg (Tertium) gaan Richelle de Deugd (hb-coordinator swv PPO-NK, hb-specialist Day a Week School), Sascha Brandse (Plusjeklas), Quen van Meer (beleidsmedewerker swv Koers VO, ECHA-specialist), Willemijn van Workum (docent Pantarijn, hb-specialist en oprichter peergroup Pantabrein) en Rosanne Bekker (rector Berlage Lyceum) met elkaar in gesprek over het thema peergroup-onderwijs
Publicatie versnellen
Ongeveer iedere maand behandelt het kenniscentrum we een nieuw thema, in de vorm van korte artikelen, verwijzingen naar verdiepende literatuur, praktijkvoorbeelden en inspirerende webinars. Het eerste thema: versnellen. Wat is versnellen precies, werkt het ook en hoe breng je het op een goede manier in praktijk?
Vereniging BPS verwelkomt drie nieuwe aspirant-leden
De Vereniging BPS verwelkomt twee nieuwe aspirant-leden:
– Dollard College, Winschoten
– Greijdanus, Zwolle
– Roelof van Echten College, Hoogeveen
Op dit moment heeft de vereniging in het primair onderwijs 25 (aspirant-)leden, in het voortgezet onderwijs zijn er 58 (aspirant-)leden.
Onderzoek: hoogbegaafdheid bij anderstalige leerlingen signaleren
Leerkrachten kunnen hoogbegaafdheid bij anderstalige leerlingen signaleren door te letten op non-verbale aspecten en door met ouders te praten. Als leerlingen het Nederlands wat beter beheersen, kunnen leerkrachten nagaan of en hoe leerlingen schakelen tussen hun thuistaal en het Nederlands. Daarnaast is het belangrijk om hoge verwachtingen te hebben van de leerprestaties en een veilige omgeving te bieden. Verder moeten leerkrachten rekening houden met cultuurverschillen en mogelijke traumatische ervaringen.
Verslag bijeenkomst Kamerbrief ‘Uitwerking plan van aanpak hb’
Op 8 februari 2023 vond de online bijeenkomst plaats over de inhoud van en de doelstellingen in de kamerbrief ‘uitwerking plan van aanpak hoogbegaafdheid’. Wat zijn de implicaties van deze kamerbrief? Wat zijn de mogelijkheden en kansen, hoe kan het NTCN hierbij ondersteunen.
Bekijk op de site van NTCN de samenvatting en relevante documenten
Recente publicaties RATiO
Er zijn onlangs drie nieuwe publicaties verschenen van leden van RATiO:
Mathijssen, S., Feltzer, M. J. A., Hoogeveen, L., Denissen, J., & Bakx, A. (2022). Back to the drawing board: A descriptive study on potential indicators of giftedness in human figure drawings of children aged 4 to 6 years. Roeper Review, 44(4), 249–262. https://doi.org/10.1080/02783193.2022.2115180
Samsen-Bronsveld, E., Ven, S.H.G. van der, Speetjens, P.A.M. & Bakx, A.W.E.A. (2022). Impact of the COVID-19 lockdown on gifted and non-gifted primary school students’ well-being and motivation from a self-determination perspective. Journal of Research in Special Educational Needs. doi: https://doi.org/10.1111/1471-3802.12583
Jen, E., Mathijssen, S., & Hoogeveen, L. (2022). Supporting professional development for educators during the pandemic: Lessons from an international blended learning diploma program. Prospects, 51(4), 583–587. https://doi.org/10.1007/s11125-021-09591-5