OBS Joseph Haydn: Meegroeien met wat je leerlingen nodig hebben

“Bijna twintig jaar geleden startte CPS het project Begaafdheidsprofielscholen (BPS), ondersteund door het ministerie van OCW. In drie tranches, tussen 2004 en 2010, ontvingen 22 scholen via een visitatieprocedure het certificaat Begaafdheidsprofielschool. In 2007 is door de deelnemende scholen de Vereniging Begaafdheidsprofielscholen opgericht. Inmiddels zijn er 80 scholen uit primair en voortgezet onderwijs lid. Dat vieren we op 22 maart 2023 met onze lustrumconferentie.

Vanaf 2014 konden ook basisscholen lid worden. Een van die scholen is de OBS Joseph Haydn in Groningen. Manda Ophuis is voltijd hb-leerkracht en hb-specialist.

“Sinds 2012 werk ik al met hb-kinderen, eerst op een andere school. Ook daar hadden we een voltijds hb-klas. In 2019 ben ik – samen met mijn collega Luke van Akkeren – overgestapt naar het Joseph Haydn. De school had al een lange geschiedenis met hb, maar nog geen voltijds hb-groep. Die hebben wij toen, na een goed en inspirerend gesprek met directeur Saskia Havinga en ib/hb-specialist Berber van der Kooi, opgezet.”

 

“In gesprekken met de ouders kijken we naar de juiste aanpak.”

“Zoals gezegd, onze school is al een hele tijd bezig met hb, het is een van de vijf pijlers van de school. Meerdere leraren – en de ib’er – zijn opgeleid tot hb-specialist.

We hebben een duidelijke aanpak. In de eerste zes weken dat een leerling bij de kleuters zit, wordt deze heel goed geobserveerd. Zijn er signalen dat er een ontwikkelingsvoorsprong is en/of kenmerken van hb dan wordt onze ib’er erbij betrokken. In groep 1, 3 en 5 werken we ook met de zogenaamde Digitaal Handelingsprotocol Hoogbegaafdheid, om leerlingen te herkennen.

In gesprekken met de ouders kijken we naar de juiste aanpak. We hebben een binnenschoolse plusklas, de zoldergroep. Leerlingen uit onder-, midden- en bovenbouw met een specifieke onderwijsbehoefte die voortkomt uit hoogbegaafdheid kunnen deelnemen. Een leerling besteedt ongeveer 1,5 uur per week op de groep en krijgt een verrijkingsopdracht mee naar de thuisgroep.

Heeft een leerling meer nodig, dan is hebben we een bovenschoolse plusklas. Binnen ons bestuur zijn er drie, een daarvan op onze school. Er zijn drie aandachtsgebieden: leren leren (werkhouding, planmatig werken, inzicht in eigen manier van leren), leren denken (analytisch denken, creatief denken en kritisch denken) en leren (samen)leven (inzicht in jezelf, samenwerken). Het lesprogramma van de bovenschoolse plusgroep is zo samengesteld dat het aansluit op de leereigenschappen en onderwijsbehoeftes van de leerlingen met een hoge begaafdheid.

Overigens bedienen we ook reguliere leerlingen die meer aankunnen, in de klas staan verrijkingskasten waar ze extra opdrachten en lessen uit kunnen halen.”

 

“Ze hebben een enorm cognitieve potentie, die komt er pas uit als ze lekker in hun vel zitten.”

“En drie jaar geleden hebben we de voltijds hb-klas opgezet, daarin geven we de hoogbegaafde kinderen specialistisch onderwijs, waarbij vertrouwen, persoonlijke aandacht, vaardigheden, talentontwikkeling en sociaal-emotionele groei centraal staan.

Net als bij de zoldergroep en de bovenschoolse plusklas hebben we een helder aannamebeleid, daarmee zorgen we dat het aanbod past bij de behoeftes van de leerling. In de hb-groepen past het didactisch en pedagogisch handelen specifiek bij de doelgroep. We kijken naar IQ en naar leer- en persoonlijkheidskenmerken van hoogbegaafden, zoals het creatief denkvermogen, een groot rechtvaardigheidsgevoel en een hoge gevoeligheid.

Wat hebben ze vooral nodig? In de kern twee dingen. Ten eerste een leraar die hen ziet, herkent en erkent. Een leraar die weet dat deze groep andere behoeftes heeft die niet in een mal passen. Je moet steviger differentiëren dan in een reguliere klas. En ze hebben veel behoefte aan peers, aan kinderen die op dezelfde manier denken, dezelfde humor hebben. Vakken als rekenen of spelling is voor hen bijna een bijzaak. Ze hebben een enorm cognitieve potentie, die komt er pas uit als ze lekker in hun vel zitten.”

 

“Je moet meegroeien met wat je leerlingen nodig hebben.”

“De manier van kijken naar leerlingen, de manier van werken is niet alleen belangrijk voor de hb’ers, maar eigenlijk voor alle leerlingen. Neem executieve vaardigheden, dat bieden we nu schoolbreed aan. We zorgen dat er materiaal is, dat leraren dezelfde taal spreken en we zorgen voor intervisie zodat iedereen van elkaar kan leren.

Dat geldt ook voor ons als hb-specialisten. Het is belangrijk dat er netwerken zijn zoals BPS zodat we kunnen uitwisselen met andere scholen. Als je al zo lang bezig bent moet je scherp blijven op je eigen handelen, kritisch blijven en meegroeien met wat je leerlingen nodig hebben.”

Bekijk hier het introductiefilmpje van het voltijds hb-onderwijs van de school…