Podcast Politiek en passend onderwijs voor hb-leerlingen: Kamerlid Rudmer Heerema
Hoe ga je om met een leerling die hoogbegaafd is? En wat kun je doen als een leerling komt thuis te zitten met een schooltrauma? In de podcastserie Een intense reis gaat Marije Hofland in gesprek met deskundigen gerelateerd aan het gelijknamige boek.
In aflevering nummer 11 gaat zij in gesprek met Tweede Kamerlid Rudmer Heerema
Rudmer is Tweede Kamerlid namens de VVD en was in de vorige periode namens de VVD ook woordvoerder van onderwijs. Rudmer is zelf hoogbegaafd, al 30 jaar lid van Mensa en hij heeft als woordvoerder van onderwijs diverse moties ingediend.
SLO: gespreksplaten voor begaafde leerlingen
SLO heeft diverse gespreksplaten ontwikkeld die als hulpmiddel kunnen dienen om je talenten te ontdekken en je zelfinzicht te vergroten. Als je zicht hebt op je persoonlijke kwaliteiten en uitdagingen lukt het steeds beter om aan te geven wat je verder zou willen onderzoeken en ontwikkelen. Je kunt steeds weer nieuwe doelen stellen, of op basis van nieuwe ervaringen en inzichten je doelen bijstellen. Zijn deze gespreksplaten ook handig voor jou?
Bekijk hier de gespreksplaten…
Column #5 Marko Otten: Empowering
Het startschot voor 2022 echoot nog na over de golven van omikron. Het wordt een bijzonder jaar. We hopen allemaal op verdere afbouw van coronamaatregelen. Voor onze vereniging zal dit vroeger of later een terugkeer betekenen naar live vergaderen. Je kan je daar na al die digitaliteit van de laatste 2 jaar echt op verheugen. Maar we hebben ook geleerd de afgelopen jaren: commissievergaderingen, bijeenkomsten met een beperkte agenda en kortdurende meetings zullen we online blijven doen.
In de voorbije periode is er een klein stuwmeertje aan visitaties ontstaan en dat hopen we dit jaar weg te werken. De coronaprotocollen rondom de voorgenomen visitaties zullen gaandeweg verdwijnen, wat een groot voordeel met zich mee brengt: leerlingen gaan weer mee visiteren. Ik kijk er naar uit. Dat geldt ook voor de uitgestelde BPS-leerlingenconferentie in de Stadion De Galgewaard. Daar komt nog bij dat de ontmoeting met ouders ook weer terugkomt op het programma van de visitaties.
Een bijzondere gebeurtenis van 2022 wordt de Internationale Conferentie van de European Council for High Ability. De vierdaagse ontmoeting van internationaal gerespecteerde onderzoekers en begaafdheidsdeskundigen vindt dit jaar in Den Haag plaats van 31 augustus tot en met 3 september. De titel luidt Empowering Every Talent Together; Creative Way to Enable Personal Growth. Het belooft een intensieve kennisuitwisseling waar wij in de Nederlandse scholen ons voordeel mee kunnen doen.
De organisatoren in het National Talent Centre of the Netherlands vragen ons uiteraard ook om uit de praktijk van de BPS-scholen goede voorbeelden en inzichten aan te dragen. Ze hebben gelijk, de visitatierapporten laten overduidelijk zien dat we daar wat te brengen hebben. De komende tijd zullen wij deze call for proposals vertalen naar een goede vorm en doorzetten naar onze leden.
Marko Otten
Een nieuw lid stelt zich voor: Obs de Springplank
1. Kunt u kort een beschrijving geven van uw school en uw hb-aanpak?
Op De Springplank zijn we sinds het schooljaar 2019-2020 gestart met het aanbieden van voltijds hb-onderwijs. Deze afdeling is sinds dit moment de 3e locatie binnen ons bestuur Markant Onderwijs Breda. De andere twee locaties zijn gehuisvest in Montessori+ Breda en Prinsenbeek.
Op school bieden we onderwijs aan deze specifieke doelgroep kinderen. In groep ⅔ spreken we nog van een ontwikkelingsvoorsprong, maar in groep 4 t/m 7 hebben ze door een onderzoek allemaal laten zien dat ze passen binnen de gelijkgestemdenomgeving van een hb-leerling.
Het onderwijs geven we op de volgende wijze vorm:
De basisvakken (taal, rekenen, lezen, begrijpend lezen) bieden we compact aan. Dat wil zeggen dat we de reguliere lesstof indikken tot 25-50%. Afhankelijk van het vaardigheidsniveau van de leerling, wordt het per basisvak ingedeeld in een verkorte, verlengde of basisleerlijn. Deze leerlijn zegt iets over hoeveelheid instructie en inoefening die een leerling nodig heeft om een stap te zetten op cognitief vlak.
Doordat de lesstof wordt gecompact, komt er ruimte voor verrijkingswerk. Dat kan verdiepend of verbredend van aard zijn. Bij verdiepend werk wordt er dieper ingegaan op een basisvak, zo zijn er bijvoorbeeld Rekentijgers, Denken over Getallen voor rekenen en Slimme Taal en Leeskrakers voor taal. Verbredend werk richt zich op vakken die niet standaard in het basisschoolprogramma zitten. Vreemde talen, Ontdekkend leren, filosofie, programmeren zijn voorbeelden hiervan.
Daarnaast besteden we aandacht aan de brede persoonsontwikkeling van de leerlingen. We creëren een passend aanbod binnen zeven pijlers (zie afbeelding). De inhoud en het aanbod stemmen we af op de groep kinderen in de desbetreffende groep.
We merken dat er in de omgeving een grote vraag is naar passend onderwijs voor deze specifieke doelgroep. Dit zien we doordat er een grote vraag is van ouders die merken dat hun kind in een reguliere setting geen passend onderwijs krijgen. Dit heeft vaak als gevolg dat het kind gaat onderpresteren, niet wordt begrepen, geen motivatie meer heeft om te leren of überhaupt naar school te gaan. Binnen onze onderwijsvorm merken we dat de kinderen rust krijgen en geven ze zelf aan dat ze worden begrepen en mogen zijn wie ze zijn. Dit geldt ook voor de ouders.
Op dit moment hebben we 3 HB-groepen: groep 2/3, 4/5 en 5/6/7 en krijgen er 47 kinderen voltijds hb-onderwijs.
2. Waarom bent u lid geworden van de vereniging?
We zijn lid geworden van de vereniging omdat we merken dat de ontwikkeling van deze vorm van onderwijs nog te weinig voor het voetlicht komt. De noodzaak is duidelijk en het hele onderwijsveld moet meer kennis krijgen van deze doelgroep om een meer passende vorm van onderwijs te creëren. Door samen op te trekken kunnen we kennis delen en kunnen we een duurzame samenwerking creëren met het Regionale Samenwerkingsverband. Mogelijk kunnen we dit ook realiseren richting de politiek, zodat er een duurzame vorm van onderwijs beschikbaar komt waarmee we alle hb-kinderen een passende plek kunnen bieden.
3. Wat zouden andere leden van u kunnen leren als het gaat om hb en wat zou u van andere leden willen leren?
Kennis delen in de breedste zin van het woord is iets waar we veel van kunnen leren. Elke voltijds-hb setting is een mooie toevoeging aan het onderwijsaanbod mits er dezelfde taal wordt gesproken. Een plusklas kan voor de meerbegaafde leerling een passende oplossing zijn. De groep die binnen het hoogbegaafde segment valt, wordt vaak binnen dezelfde groep geplaatst, waardoor het passende aanbod ontbreekt. Gezamenlijk optrekken en met elkaar het verhaal uitdragen draagt bij aan de ontwikkeling van het aanbod voor de hb-leerling.
Leden kunnen bij ons zien hoe en welk aanbod we onze kinderen geven. Hierbij ligt de nadruk niet alleen op de cognitieve ontwikkeling, maar neemt persoonsontwikkeling ook een belangrijke plaats in. Dit past ook heel goed in het verlengde van onze Jenaplan-visie.
Meer informatie is te vinden op onze website: www.obsdespringplank.net
Eindrapport Situatieanalyse voltijd primair onderwijs voor hb’rs
Vereniging BPS verwelkomt twee nieuwe leden
De Vereniging BPS verwelkomt twee nieuwe aspirant-leden:
– Obs De Springplank, Teteringen
– College De Heemlanden, Houten
Op dit moment heeft de vereniging in het primair onderwijs 23 (aspirant-)leden, in het voortgezet onderwijs zijn er 54 (aspirant-)leden.
Artikel Brabants Dagblad: Hoogbegaafden vallen uit in onderwijs
Tien procent van de leerlingen is meer – of hoogbegaafd. Zij passen vaak niet in het huidige onderwijssysteem. Dat moet anders, vinden ook hoogbegaafden zelf. ,,,Ik heb veel trajecten doorlopen in mijn schooltijd, dat wil ik andere kinderen besparen.”
Artikel Regel en uitzondering: Over passend onderwijs bij hoogbegaafdheid
Een artikel van Sven Mathijssen. De Landelijke Beroepsgroep Begeleiders Onderwijs (LBBO) vroeg hem welke onderwijsvormen wetenschappelijk bewezen effectief zijn voor leerlingen met kenmerken van begaafdheid. Voor de decembereditie van hun tijdschrift ‘Beter Begeleiden’ heeft hij een kleine literatuurstudie geschreven.
Eerste deelstudie IMAGE: overzicht activiteiten samenwerkingsverbanden
De eerste deelstudie van het project IMpact of Activities in Gifted Education (IMAGE) is verschenen. Het doel van IMAGE is het in kaart brengen van de impact van activiteiten die uitgevoerd worden in het kader van de ‘Regeling subsidie begaafde leerlingen primair en voortgezet onderwijs’ (Ministerie van OCW, 2018). Deze activiteiten hebben ten doel het onderwijs aan (hoog)begaafde leerlingen in Nederland te verbeteren.
Deze eerste deelstudie binnen IMAGE betreft een inventarisatie van de activiteiten gericht op (hoog)begaafde leerlingen die samenwerkingsverbanden aanbieden of willen gaan aanbieden en is uitgevoerd door het Kohnstamm Instituut in samenwerking met Oberon en de Radboud Universiteit Nijmegen.
Het doel van deze deelstudie was te achterhalen welke activiteiten er (zullen) worden geboden op het gebied van passend onderwijs aan (hoog)begaafde leerlingen. Onder de 142 samenwerkingsverbanden die een subsidie hebben ontvangen in het kader van de genoemde subsidieregeling, is een online vragenlijst uitgezet.
Wat valt op?
De resultaten duiden erop duiden dat samenwerkingsverbanden vooral investeren in veel verschillende typen activiteiten voor (hoog)begaafden, zoals aanbod gericht op de versoepeling van de overgang tussen primair en voorgezet onderwijs, aanbod voor dubbel-bijzondere leerlingen, overig aanbod voor (hoog)begaafde leerlingen en een divers professionaliseringsaanbod. Het kwam minder voor dat respondenten meldden dat hun samenwerkingsverband focuste op een bepaald type aanbod en bijvoorbeeld de subsidiegelden alleen inzette voor het aanbod voor dubbel-bijzondere leerlingen of alleen voor het professionaliseringsaanbod.
Ten tweede gaven de respondenten aan dat hun samenwerkingsverband sterk in zet op professionalisering van personeel door middel van professionele leergemeenschappen of scholing. Mogelijk heeft dat te maken met de vijf criteria waarop de subsidieplannen van de samenwerkingsverbanden beoordeeld werden (Ministerie van OCW, 2018). Eén van deze vijf criteria was expertiseontwikkeling en kennisdeling (naast doelstelling en visie, samenwerking en draagvlak, evaluatie van de voorgang en haalbaarheid, en duurzaamheid).
Ten derde schetst deze deelstudie slechts een beeld van het aanbod voor (hoog)begaafde leerlingen op het niveau van het samenwerkingsverband en niet op dat van de school. Voor vervolgonderzoek met betrekking tot de daadwerkelijke impact van activiteiten is aanvullende gegevensverzameling op schoolniveau nodig.
Vervolg
Op basis van de resultaten van deze inventarisatie zijn door de consortiumpartners binnen IMAGE operationele plannen ontwikkeld om in deelstudies de impact van activiteiten gericht (hoog)begaafde leerlingen te gaan onderzoeken. Zij worden uitgevoerd in de schooljaren 2021-2022, 2022-2023 en 2023-2024 om de impact van de activiteiten te onderzoeken.
– Deelstudie gericht op identificatie van en onderwijsaanpassingen voor (hoog)begaafde leerlingen.
– Deelstudie gericht op gecombineerde expertise in complexe situaties met onder meer dubbel–bijzondere leerlingen en thuiszitters.
– Deelstudie gericht op samenwerking en beleid rondom het onderwijs aan (hoog)begaafden, vanuit het organisatieperspectief.
– Deelstudie gericht op ontwikkeling van expertise en docentprofessionalisering.
– Deelstudie gericht op het systemisch perspectief en dus de interactie tussen mensen in beleid (schoolbesturen / schoolleiders), onderwijs (leerkrachten / docenten) en familie (ouders).
De uitkomsten van IMAGE en het Monitoronderzoek zullen worden gedeeld met het veld van onderwijs en zorg, de ouders en de leerlingen. Hiervoor is een kennisbenuttingsplan opgesteld dat uitgevoerd wordt gedurende de looptijd van IMAGE. Meer informatie hierover is te vinden op de website imageproject.nl.
Docu over extreme intelligentie: Door de bomen
Dinsdag 8 februari 2022 bij de NTR in 2doc kort op NPO 2: Door de bomen, een Teledoc Campus van regisseur Marlies Smeenge en producent BIND Film over de keerzijde van extreme intelligentie.
Hoewel de zeventienjarige Tim extreem slim is, lukt het maar niet op school. Diverse keren zat hij daardoor langdurig thuis. Dan kwam hij nauwelijks zijn bed uit en wilde of kon hij bijna niets meer. Omdat hij nog geen achttien was kregen hij en zijn ouders te maken met leerplichtambtenaren en instanties die eisten dat hij terug naar school ging. Maar was dat wel de beste oplossing?
Bij elke nieuwe school liep het weer mis. Dit zorgde voor veel stress en zorgen binnen het gezin. Niet alleen om het welzijn van Tim en extra kosten, maar ook vanwege het gevoel dat instanties hen als gezin kritisch benaderden. Waarom lukt het een kind dat zo slim is niet om net als iedereen naar school te gaan? Zouden de ouders hier een rol in spelen?
Na vele pogingen van Tim en zijn ouders later zit hij al weer twee jaar thuis. Hij noemt het zelf een bore-out. De school bood hem zo weinig uitdagingen dat hij als het ware overspannen werd van de verveling. Hij is begonnen met bushcraften. Hij leerde technieken om te overleven in het wild, waarbij hij alleen dingen uit de natuur gebruikt. Struinend door de natuur kwam hij langzaam weer in balans.
Voor het eerst in twee jaar waagt Tim nu weer een poging naar school te gaan. Hij start met een opleidingsjaar aan de Mandeville Academy, een internaat voor hoogbegaafde jongeren. Met zijn schooltrauma nog vers in zijn achterhoofd, volgt hij met een zevental andere jongens atypische colleges en denkt hij na over zijn toekomst.