Column #6 Marko Otten: 25.000 kinderen
Inderdaad, 25.000. Dat zal ongeveer de instroom zijn van Oekraïense kinderen in ons land; alleen al in 2022. We zullen ze verdelen over inderhaast opgerichte Oekraïense schooltjes, over bestaande basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs en mbo. Daar zullen ook BP-scholen bij zitten. Als hun verblijf hier langer gaat duren, kunnen de kinderen hopelijk terecht in de internationale schakelklas van Juf Kiet en haar collega’s. Er zitten onder de jonge Oekraïners ongetwijfeld hb-kinderen, maar dat is niet meteen een prioriteit.
Mijn hart klopt nu voor onze collega’s die achterbleven in Oekraïne. Ik ken er een aantal van. In de periode 2009-2012 was de leiding over een internationaal uitwisselingsprogramma aan mij toevertrouwd. Oekraïense, Vlaamse en Nederlandse lerarenopleidingen werkten samen rond het thema ‘Lesgeven over de Holocaust’.
De herinneringseducatie was in geen van de aangesloten landen op orde. Historici, lerarenopleiders en hun studenten dachten na over manieren om de situatie te verbeteren. Zo leerden we dat destijds op veel scholen in Oekraïne uit pure armoede nog lesboekjes uit de Sovjettijd gebruikt werden. De holocaust was dan een voetnootje bij de grote vaderlandse oorlog tegen de fascisten. Op andere scholen was Oekraïens nationalisme de reden om de holocaust te vermijden. Men besteedde daar de lestijd liever aan de holodomor, waarmee de hongersnood werd aangeduid die was veroorzaakt door Stalins met geweld afgedwongen collectivisatie van de landbouw en die miljoenen levens kostte.
We werkten samen met een nieuwe vereniging voor leraren geschiedenis en sociale vakken, Nova Doba (De Nieuwe Tijd). Onze collega’s daar verwijderden zich inhoudelijk van de Sovjet-pedagogiek en een al te sterk aangezet nationalisme. Ook hun didactiek vernieuwde zich; geen autoritaire Drill & Practice, maar creatief en onderzoekend leren vanuit de historische bronnen. We hebben in hun lijn gewerkt met lesbrieven, pedagogische overwegingen, praktische didactiek, geschiedschrijving, historische en culturele beschouwingen. Het idealisme bij Nova Doba was ook toen al om van Oekraïne een open, modern en democratisch land te maken.
Nova Doba-collega’s waren niet de enigen met een dergelijk idealisme. Deelnemers aan de uitwisseling waren eind 2013 niet verrast dat er een Euromajdan-protest ontstond. En eigenlijk ook niet hoe het hele land te hoop loopt tegen de Russische agressie. Dit land heeft vanaf de oprichting in 1991 nooit zitten te wachten op hernieuwde overheersing uit Moskou. Misdaad en destructie vanuit het Kremlin woekeren voort om een kolossale en waarlijk historische misrekening te verhullen.
Wij kunnen er iets tegenover stellen. Namelijk de misrekening onthullen; al was het alleen al uit solidariteit met collega’s zoals die van Nova Doba. En we gaan de aan ons toevertrouwde Oekraïense kinderen natuurlijk zo goed mogelijk onderwijs verschaffen.
Marko Otten