Column #10 Marko Otten Geschiedenis Vereniging BPS
Opgesteld t.g.v. de Jubileumconferentie EEN KRACHTIG NETWERK, Utrecht/22-03-2023
Marko Otten (voorzitter BPS)
Onze Vereniging bestaat 15 jaar, het was dit jaar reden voor een mooie jubileumconferentie. Als voorzitter heb ik er maar 2 jaar van meegemaakt. Ik kom nog maar net kijken in een netwerkorganisatie van formaat die zijn pioniersfase reeds lang achter zich heeft gelaten. Maar men heeft mij wel de eervolle opdracht gegeven – misschien omdat ik geschiedenisleraar ben geweest – om even in de achteruitkijkspiegel te kijken in de historie van de vereniging. En dan begin ik in het prille begin, de aanlooptijd van onze vereniging: het jaar 2004 om precies te zijn. Het is de tijd dat met name VO scholen zich meer en meer gespecialiseerd manifesteren: Lycea met kunstprofielen, scholengemeenschappen met een sportstroom, en gymnasia die ook technasia blijken te zijn. Op de meeste scholen wordt de aandacht die hb-lln nodig hebben, zwaar onderschat maar toch zien we een klein aantal schoolleiders opstaan die zich het lot aantrekken van hoogbegaafde leerlingen. Ze gaan samenwerken. Het CPS richt een meldpunt hoogbegaafdheid in. OCW gaat zich ermee bemoeien. Samen Greet de Boer van het CPS willen de pionierende schoolleiders het onderwijs voor deze leerlingen meer gestructureerd vorm geven. Vanuit OCW komt er projectondersteuning (subsidie).
Er volgden twee projectperiodes van respectievelijk 2004-2009 en 2010-2013. In de eerste periode hebben een beperkt aantal scholen, het waren er uiteindelijk 22, een ontwikkeling doorgemaakt en onderwijs aan hb-lln vorm gegeven. Greet de Boer (CPS) noemde ze ‘begaafdheidsprofielscholen’ (BPS). Wat meer is, Evert Vos, directeur van hetzelfde CPS, nam het initiatief om de 22 projectscholen te verenigen in de Vereniging BPS. In het bestuur zaten schoolleiders als Marijke Broodakker (vz), Joke Gaasbeek en Ronald van Bruggen. In de tweede projectperiode ging het verder met de vereniging onder leiding van Dick van Hennik met mensen als Thomas Oudejans en Piet Groenewegen. Doel werd een landelijk dekkend netwerk in te richten met in elke regio een of meer bereikbare aanspreekpunten op het gebied van hb-onderwijs. De hb-screening en de eerste versie van de BPS-code kwamen in omloop en de vereniging stelde zich allengs open voor nieuwe leden buiten de oorspronkelijke 22. Eind 2013 werd de projectfase volgens plan afgesloten.
Bij het begin van 2014 telde de vereniging 38 leden. Ze maakte zich losser van CPS dat misschien bij wijze van afscheidscadeau een handzaam en nog altijd lezenswaardig boekje publiceerde: Slim Onderwijs Doe Je Zó. Het is geschreven door Pieter Groenewegen, Lydia van Deelen, Zeger van Hoffen en Bruno Emans. Van Piet Groenewegen is bekend dat hij in 2010 tot het bestuur toetrad met de tekst: “Ik weet helemaal niets van hoogbegaafdheid.” Hoe dan ook, het boek vormde jarenlang de basis voor het beleid. In korte heldere hoofdstukken gaat het onder meer over het principe van hoogbegaafdheidsonderwijs, de certificering en de consequenties ervan voor scholen, het onderwijsmanagement en de docenten.
Vanaf 2014 werd de vereniging niet langer gesubsidieerd. De scholen gingen contributie betalen. De BPS-Academie kwam uit de startblokken. Visitaties behoorden inmiddels tot de routine. Ook werden de eerste basisscholen verwelkomd. Voor de leerlingen van de BPS-scholen organiseerde de vereniging de eerste van een reeks van acht BPS-leerlingconferenties waarvan de deelnemende leerlingen zich het hoogtepunt nog herinneren: een college over Democratie door Boris van de Ham(oud-kamerlid D’66).
In 2017 toen de code verder werd aangepast – scholen moesten aan het interne draagvlak werken: alle hoofden dezelfde kant op – en de visitaties een nieuwe kwaliteitsimpuls kregen, telde de vereniging 44 VO-scholen en 22 basisscholen. De aanmeldingen voor de vereniging liepen gestaag door, de site en de communicatie werden verbeterd en het logistieke systeem van ledenvergaderingen en visitaties werd verder geperfectioneerd. In de BPS-academie kwam steeds meer kennisuitwisseling tot stand op basis van een voucher-systeem. De BPS-academie vulde ook een lange reeks studiebijeenkomsten met bekende sprekers en boeiende workshops. De schitterende jubileumconferentie, gehouden op 22 maart 2023 in Utrecht, vormde een van de hoogtepunten.
Maar dan… 2020: de corona slaat toe. Met de twee rondes van onderwijslockdowns doet de online-communicatie aanvankelijk wat onwennig en geforceerd zijn intrede. In die fase (maart 2021) ben ik aangetreden als voorzitter en ik vind het een staaltje van grote vitaliteit dat de visitaties op basis van een noodreglement en dus rechtsgeldig kunnen doorgaan. Voorvergaderingen van de commissies moeten online en de commissies zelf worden afgeslankt. Maar ja, zonder leerlingen lijkt het proces natuurlijk minder effectief en vooral minder leuk. Zelf mis ik ze niet meteen omdat mijn eerste visitaties plaats vinden in deze coronatijd op bv. Bernrode, Helen Parkhurst of Praedinius. Pas later valt me het me op hoe waardevol de bijdragen van de meereizende leerlingen kunnen zijn. En hoe zij ontspanning brengen op een visitatiedag voor zowel de collega’s van de gevisiteerde school als voor de commissieleden.
Eveneens in coronatijd zijn we begonnen met de aanzet tot een nieuw beleidsplan voor de komende jaren. Het bestuur heeft het in oktober gepresenteerd aan de ALV en daar hebben de leden met suggesties en verbeteringen een eerste akkoord gegeven. Dat ondanks de onvermijdelijke contributieverhoging waarmee het nieuwe beleid gepaard gaat; voor het bestuur een ontroerend moment. Zoals bekend zullen wij op de volgende algemene ledenvergadering op 12 april het eindplan aan de leden voorleggen waarin we hun suggesties en verbeteringen hebben verwerkt voor formele goedkeuring.
Corona-lockdowns zijn ook de reden om de Lustrumconferentie niet in 2022 maar pas in 2023 te laten plaats vinden. In het 15e jaar van ons bestaan als vereniging streeft de teller voorbij de 81 leden waarvan 35 basisscholen en 56 VO-scholen; alles incl. aspiranten maar exclusief nieuwe belangstellenden. De teller blijft lopen. Wat meer is, de aandacht voor hoogbegaafdheid blijkt een algemeen maatschappelijk en veel voorkomend verschijnsel te zijn geworden. We zien conferenties en organisaties rond het thema en voor leerlingen bieden steeds meer geschoolde specialisten – ook commercieel – ondersteuning aan.
Er is in ons jubileumjaar – door het ministerie betaald – een Kenniscentrum HB opgericht vanuit de NTCN en in december van ons jubileumjaar publiceerde minister Dennis Wiersma zijn brief aan de kamer over hoogbegaafdheid. Onze vereniging wordt erin genoemd in verband met de tevredenheid van ouders en leerlingen over de aanpak op onze scholen. Wat mij betreft had er hier nog veel meer over ons gezegd moeten worden, maar daarover ben ik in gesprek met het ministerie. Ondertussen heeft zijn hoogste ambtenaar, de directeur-generaal PO en VO, Inge Vossenaar, met een OCW-delegatie een bijzonder geslaagd werkbezoek gebracht aan een BPS-school van het eerste uur in primair onderwijs, OBS Joseph Haydn uit Groningen.
En met dat laatste keren we weer terug bij OCW; hopelijk krijgt onze vereniging de komende tijd weer dezelfde ministeriële aandacht als in het begin van onze geschiedenis. Dan wordt de historische cirkel elegant gesloten.