Onderzoek signalering hb: “de verschillen kunnen enorm zijn”

Twee op de honderd kinderen hebben een IQ boven de 130: zij zijn hoogbegaafd. Om het onderwijs voor deze kinderen beter passend te kunnen maken, is het belangrijk om te weten om welke kinderen het gaat, maar het signaleren van hoogbegaafdheid is niet altijd eenvoudig.

SCALIQ heeft, met betrokkenheid van de Gelijke Kansen Alliantie van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, onderzoek gedaan naar de huidige staat van de signalering van cognitief sterke basisschoolleerlingen door leerkrachten en/of ouders, en naar welke variabelen daarop van invloed zijn.

Belangrijkste punten uit het onderzoek

• Uit de resultaten blijkt dat 48% van de kinderen met een zeer hoog IQ in beeld is bij zijn of haar leerkracht. Ook van de kinderen met een begaafd IQ is meer dan 40% in beeld. Meer dan de helft van de basisschoolkinderen met een zeer hoog IQ is nog niet gesignaleerd.
• Van de jongens met een zeer hoog IQ was meer dan de helft al gesignaleerd, terwijl bijna tweederde van de meisjes met een vergelijkbaar IQ nog niet in beeld was bij de leerkracht.
• Over het hele bereik van het onderzoek worden meer jongens dan meisjes gesignaleerd.
• Van de groep leerlingen met een IQ in de bovenste 5% was tweederde van de kinderen met een lage SES nog niet gesignaleerd als mogelijk (hoog)begaafd, terwijl dit bij de overige kinderen in deze groep iets minder dan de helft was. Kinderen die opgroeien in een kansarme omgeving,  worden dus vaker onderschat door hun leerkracht dan kinderen die het thuis beter getroffen hebben.
• Kinderen met een Europese herkomst werden vaker gesignaleerd dan kinderen met een niet-westerse herkomst, en minder vaak dan kinderen met een herkomst uit Azië of Indonesië. Ook dit weer bij een gelijk IQ.
• Op wat voor soort school kinderen zitten heeft voor signalering door de leerkracht geen invloed. Leerkrachten op scholen met een hoge weging (dat zijn scholen met een relatief complexe leerlingpopulatie) zijn net zo goed in staat om (hoog)begaafde leerlingen te signaleren als leerkrachten op scholen met een lage weging.

Lees verder

Het volledige onderzoek en alle resultaten staan beschreven in het uitgebreide onderzoeksverslag. Hieronder geven we een toegankelijke samenvatting van de onderzoeksopzet en de meest opvallende resultaten.