SLO-conferentie ‘Bijzonder Begaafd’
Op 28 september 2016 organiseert het Informatiepunt Onderwijs & Talentontwikkeling de jaarlijkse conferentie ‘Bijzonder Begaafd’ in het kader van (hoog)begaafdheid binnen Passend onderwijs. Dit jaar is het thema ‘In je element met wie je bent!’. We besteden aandacht aan de bijzondere aspecten van begaafdheid en aan de begeleiding van ‘dubbel bijzondere’ leerlingen (begaafde leerlingen die ook kenmerken van leer- en/of gedragsproblemen laten zien). Daarbij ligt het accent op een evenwichtige persoonlijke ontwikkeling, zodat begaafde leerlingen gezien en erkend worden in hun eigenheid en in hun element kunnen zijn met hun talenten en persoonlijke kwaliteiten.
Als keynote spreker verzorgt Linda Silverman van het Gifted Development Center de hoofdlezing, waarin zij onder andere in zal gaan op de psychologische realiteit van (hoog)begaafdheid. Daarna zijn er 3 workshoprondes waarin de meest recente wetenschappelijke inzichten en/of praktijkervaringen worden gedeeld.
Lees verder op talentstimuleren.nl
Elf scholen ontvangen (opnieuw) het keurmerk BPS
Het bestuur van de Vereniging BPS is erg verheugd dat tien scholen in het primair en voortgezet onderwijs (opnieuw) het keurmerk BPS hebben gekregen. Deze scholen zijn de afgelopen periode bezocht door een visitatiecommissie van de vereniging. Op basis van het advies van de commissie heeft het bestuur besloten het keurmerk (opnieuw) toe te kennen. Per 1 juni 2016 zijn er 41 scholen uit het voortgezet onderwijs en 21 scholen uit het primair onderwijs aangesloten
Over het keurmerk
De vereniging heeft een keurmerk ontwikkeld, dat de basis vormt voor een systeem van visitatie door daartoe opgeleide visiteurs. (Aspirant)leden van de Vereniging BPS ontvangen c.q. behouden het certificaat na een positieve uitspraak van het bestuur ten aanzien van de doorlopen visitatie.
Elf scholen krijgen (opnieuw) het keurmerk
De volgende scholen hebben opnieuw het keurmerk gekregen:
– Hondsrug Emmen (voortgezet onderwijs)
– Stedelijk Gymnasium Nijmegen (voortgezet onderwijs)
– Stedelijk Lyceum Zutphen (voortgezet onderwijs)
– SG Huizermaat (voortgezet onderwijs)
De volgende scholen hebben voor het eerst het keurmerk ontvangen:
– Trinitas Almere (voortgezet onderwijs)
– PCBS de Arke (primair onderwijs)
– OBS de Singel (primair onderwijs)
– Basisschool Het Talent (primair onderwijs)
– Het Pluspunt (primair onderwijs)
– CBS Het Kompas (primair onderwijs)
Meer weten?
– Bekijk alle deelnemende scholen uit het primair onderwijs
– Bekijk alle deelnemende scholen uit het voortgezet onderwijs
– Lees hier meer over hoe uw school lid kan worden
Nieuw aspirant-lid Vereniging BPS
OBS Jan Harmsenshof (Geldermalsen) is sinds april 2016 aspirant-lid van de Vereniging BPS.
Nieuw aspirant-lid Vereniging BPS
CBS Ten Holtens Erve (Nijbroek) is sinds begin april 2016 aspirant-lid van de Vereniging BPS.
Sinds het schooljaar 2010-2011 werkt school met een speciaal programma voor meer- en hoogbegaafde leerlingen. ‘s Morgens zitten de kinderen in de gewone (kleine) klas. Het lesaanbod wordt dan afgestemd op de behoeften en mogelijkheden van de leerling. De intern begeleider en de leerkracht stellen voor de leerling een individueel programma samen. Goede instructie en goede feedback zijn hierbij heel belangrijk. Een deel van de middag volgen begaafde leerlingen, in een apart lokaal, hun eigen programma. De leerlingen kunnen zich dan spiegelen aan en meten met elkaar. Het lesprogramma vindt zijn basis in het motto “leren leren, leren denken, leren leven”.
Geslaagde certificeringsmiddag BPS
In 2015 ontvingen 8 vo-scholen het BPS-certifcaat en werden daarmee volwaardig Begaafdheidsprofielschool. Tijdens de halfjaarlijkse algemene ledenvergadering van de Vereniging Begaafdheidsprofielscholen stond het middagprogramma geheel in het teken van de overhandiging en vooral van kennisuitwisseling, omdat het bestuur het contact en de kennisuitwisseling tussen scholen wil stimuleren. Een aantal van de gecertificeerde scholen vertelde enthousiast waar hun speerpunt ligt bij het verzorgen van onderwijs aan en begeleiding van de hoogbegaafde leerling. Bestuurslid Ninette Verheul was verantwoordelijk voor de organisatie van de middag.
“We hebben de scholen gevraagd een korte pitch te houden over een thema waar zij mee bezig zijn, en waar andere scholen van kunnen leren. Vervolgens konden de andere scholen in drie rondes meer te weten komen over de aanpak en de succesfactoren van de acht scholen.
Er was voor elk wat wils. Onderwerpen die aan bod kwamen, waren bijvoorbeeld tutorschap, individueel leren/maatwerk, speciale klassen voor hoogbegaafden en de aansluiting primair – voortgezet onderwijs. Die aansluiting komt steeds meer in beeld bij vo-scholen, de vraag is dan altijd: hoe gaan we dat goed organiseren.
Ik vond het mooi om te zien dat er veel met elkaar werd gesproken, en dat er veel kennis en ervaringen werden uitgewisseld. Er werd veel van elkaar geleerd. Iemand van een Limburgse school zei tegen mij na zo’n presentatie: dat was nu precies waar ik naar op zoek was. Ook hoorde ik iemand zeggen dat hij van zo’n middag met heel veel ideeën en enthousiast terugkomt op school. Dat is waar je het voor doet.
Het is een mooi succes waar we de afgelopen jaren naar toe hebben gewerkt – met alle andere activiteiten en met de BPS Academie: we willen aan elkaar laten zien wat voor moois we in huis hebben, en hoe we elkaar kunnen helpen nog beter te worden. Zo’n middag is daarom zeker voor herhaling vatbaar.”
De scholen die in 2015 zijn gecertificeerd zijn:
– Stedelijk Gymnasium Schiedam
– CSG Calvijn Rotterdam
– Oranje Nassau College Zoetermeer
– Picasso Lyceum Zoetermeer
– Amstelveen College Amstelveen
– Sint-Janslyceum Den Bosch
– Het College Weert
– Stella Maris College Meerssen
Profielenberaad wil actieve rol scholen in Ontwerpteam curriculum 2032
De organisaties en scholen verenigd in het Profielenberaad∗zijn blij met de hoofdlijn van het advies dat de Commissie Schnabel op 23 januari jl. heeft uitgebracht onder de titel ‘Ons Onderwijs 2032’. Voorzitter Hans Haerkens “Dit advies sluit goed aan bij onze visie en ervaringen. Wij delen Dekker’s voornemen om ruimte te maken voor domeinen waarin samengewerkt wordt tussen verschillende vakken. Sterker nog: veel profielscholen en –organisaties doen dit al vele jaren. Zo krijgen leerlingen de ruimte voor persoonlijke leerwegen, die aansluiten bij hun belangstelling, talenten en leerstijl.”
Veel profielscholen benutten de wisselwerking tussen ‘schools leren’ en actuele maatschappelijke vraagstukken en maken gebruik van ontwerpopdrachten en onderzoek om academische vaardigheden te ontwikkelen. Voorzitter Haerkens: “Naast werken in verschillende domeinen biedt ook de wisselwerking tussen domeinen interessante aanknopingspunten, zoals blijkt uit praktijkervaringen van scholen die meerdere profielen aanbieden.”
Het Profielenberaad onderschrijft het belang van een doorlopende leerlijn tussen het primair onderwijs, voortgezet onderwijs en het vervolgonderwijs. Enkele profielorganisaties richten zich hier expliciet op. Bij de ontwikkeling van leerstof en projecten spelen (teams van) leraren een grote en actieve rol, vaak gesteund door schoolleiders, met een heldere visie op talentontwikkeling van leerlingen en op curriculumontwikkeling.
Terecht wijzen Adviescommissie en Staatssecretaris op het belang van een goede kwaliteitsborging. Als profielorganisaties hebben we hiermee de nodige ervaring bij de toelating van aspirant-scholen, intervisie en visitatie, en door periodiek toezicht op de kwaliteitsontwikkeling van de aangesloten scholen.
Onderwijs is nooit af, is altijd in beweging. Daarom pleiten we voor een dynamische, continue vorm van curriculumontwikkeling in plaats van een eenmalige opdracht, en voor een Ontwerpteam waarin plaats is voor profielorganisaties en de daarbij aangesloten scholen, maar ook voor andere instellingen (universiteiten, bedrijven, maatschappelijke en culturele organisaties). Graag gaan we over dit onderwerp in gesprek met de Staatssecretaris.
Utrecht, 21 maart 2016.
Namens het Profielenberaad,
De Stuurgroep,
Hans Haerkens, Henk Visscher, Stephan Meershoek, Pieter Hettema
Voor nadere toelichting:
Hans Haerkens (voorzitter profielenberaad, directeur Stichting Technasium) tel. 0622809248
Pieter Hettema (woordvoerder Profielenberaad) tel. 0651145561
Overzicht van Profielorganisaties aangesloten bij het Profielenberaad
– EP/Nuffic: 133 TTO-scholen, 36 ELOS-scholen
– VCPS: 40 Cultuurprofielscholen
– Stichting Technasium: 86+ Technasia (havo/vwo)
– Begaafdheidsprofielscholen: 34 v.o.-scholen, 4 p.o.-scholen en 21 aspirant-leden
– Platform Bèta Techniek: School aan Zet, Bèta-Excellent en 169 JetNet-scholen die samenwerken met 85 bedrijven
– 29 TopsportTalentscholen (voorheen LOOT), waarvan 4 ‘Excelleren in Sport’ (Heerenveen, Eindhoven, Amsterdam en Arnhem)
– 50+ WON-scholen (WON Akademie, Wetenschapsoriëntatie Nederland)
– CV Entreprenasium: 13 scholen
– iScholengroep: 70+ scholen, die zich richten op het benutten van de mogelijkheden van digitalisering van het onderwijs voor de talentontwikkeling van leerlingen en kwaliteitsverbetering van het onderwijs.
Daarnaast nemen ook andere onderwijsorganisaties deel aan het Profielenberaad, waaronder de Nederlandse Dalton-vereniging, Stichting het Zelfstandig Gymnasium (SHZG, 38 gymnasia, circa 30.000 leerlingen) Havisten-Competent (HACO, 34 scholen) en UNESCO-scholen Nederland.
In totaal gaat het om ca 510 verschillende scholen voor v.o. die overigens vaak meer dan één profiel hebben (bv TTO en Cultuurprofiel, of Technasium en TopsportTalentschool).
Reactie Profielenberaad op advies ‘Ons Onderwijs 2032’ en Beleidsreactie Staatssecretaris Dekker
De organisaties en scholen verenigd in het Profielenberaad zijn blij met de richting en hoofdlijn van het advies dat op 23 januari jl. is uitgebracht onder de titel ‘Ons Onderwijs 2032’. Dit advies sluit in hoofdlijnen goed aan bij onze visie en expertise. Dat geldt ook voor de Beleidsreactie van de Staatssecretaris van 10 maart jl..
– Wij onderschrijven het voornemen om te komen tot een heldere definitie en beperking van basisvakken, om zo ruimte te maken voor domeinen waarin sprake is van een samenhangende benadering van leerdoelen vanuit verschillende (vak-) perspectieven. Veel profielscholen en -organisaties, maken al vele jaren gebruik van een dergelijke benadering en bieden individuele leerlingen de ruimte voor persoonlijke leerwegen, die aansluiten bij hun belangstelling, talenten en leerstijl.
– In lijn met de aanbevelingen hebben we zelf ervaren wat de waarde kan zijn van samenhang tussen schools leren en actuele cq maatschappelijke vraagstukken en de toepassing van kennis en inzichten d.m.v. ontwerp en onderzoek. Om deze domeinbenadering ook tot zijn recht te laten komen is een ‘rijke leeromgeving’ van groot belang. We willen de Staatssecretaris erop wijzen dat er extra investeringen nodig zijn in professionalisering van docenten en in de aanpassing van gebouwen en voorzieningen zodat werken in domeinen en samenwerking met maatschappelijke organisaties mogelijk wordt.
– Wij onderschrijven het belang van een actieve wisselwerking tussen het leren op school en de buitenwereld. Verschillende profielorganisaties hebben goede ervaring met het verbinden van het onderwijs op de school en de (lokale en internationale) maatschappelijke omgeving (ELOS, Cultuurprofielscholen, Begaafdheidsprofielscholen, Technasium, Entreprenasium,)
– Naast werken in verschillende domeinen hebben we als Profielenberaad de laatste jaren ook gezien dat de wisselwerking tussen verschillende domeinen interessante aanknopingspunten biedt, zoals blijkt uit praktijkervaringen van scholen die meerdere profielen aanbieden. Sommige profielorganisaties (bv. WON Akademie, Entreprenasium) richten zich zelfs expliciet op de ontwikkeling van vakoverstijgende vaardigheden. Het is daarom van groot belang van deze ervaringen en expertise gebruik te maken bij het toekomstige ontwerpproces van het curriculum.
– Wij onderschrijven van harte het belang van directe betrokkenheid van (teams van) leraren bij de uitwerking van leerdoelen en de vertaling daarvan in een curriculum dat zowel vakinhoudelijke als vakoverstijgende elementen kan omvatten. Onze eigen ontstaansgeschiedenis is daarvan een goede illustratie. Veel profielorganisaties en -scholen hebben zich ontwikkeld vanuit het initiatief van bevlogen leraren(-teams), gesteund door schoolleiders, met een heldere visie op talentontwikkeling van leerlingen en op curriculumontwikkeling. Juist daarom pleiten we voor een meer dynamische, eigentijdse methodiek van onderwijs- en leerstof-ontwikkeling in plaats van een eenmalige opdracht aan een Ontwerpteam. Aan het slot van onze reactie komen we hierop terug.
– Wij delen uw opvatting dat het van belang is de doorlopende leerlijn tussen het primair onderwijs, voortgezet onderwijs en het vervolgonderwijs (MBO, HO) te versterken. Enkele profielorganisaties hebben zich hier expliciet op gericht en deze invalshoek opgenomen in hun organisatiestructuur (WON Akademie, Technasium, Havisten Competent., Begaafdheidsprofielscholen). Deze ervaringen hebben ons geleerd dat een meer flexibele en dynamische vorm van curriculumontwikkeling op basis van structurele inhoudelijke samenwerking tussen voortgezet onderwijs en vervolgonderwijs minstens zoveel effect heeft als papieren afspraken over eindtermen.
– Terecht wijzen Adviescommissie en Staatssecretaris op het belang van een goede kwaliteitsborging. Als profielorganisaties hebben we hiermee de nodige ervaring bij de formulering van toelatingseisen voor aspirant-scholen, intervisie en visitatie, en door periodiek toezicht op de kwaliteitsontwikkeling van de aangesloten scholen. Dat heeft geleid tot een palet aan instrumenten, met een grote gemeenschappelijke noemer. Hieraan hebben we een gezamenlijke publicatie∗ gewijd, waar anderen wellicht hun voordeel mee kunnen doen∗.
In de Beleidsreactie van Staatssecretaris Dekker wordt aangegeven dat ‘veel leraren en scholen (…) al volop bezig [zijn] met curriculumvernieuwing. Het is zaak op deze beweging voort te bouwen (…).’ Elders in de beleidsreactie wordt verwezen naar ‘De ervaringen met curriculumvernieuwing in Canada (…)’ die het belang van een dergelijke benadering bevestigen. Onze ervaringen als profielorganisaties en –scholen in Nederland bevestigen dit pleidooi. Kenmerkende elementen van onze werkwijze zijn de combinatie van
– gedeeld eigenaarschap, en uitwisseling van ervaringen, werkvormen en projecten tussen leraren en vaksecties van verschillende scholen
– samenwerking tussen scholen, maatschappelijke omgeving en vervolgonderwijs
– ontwikkeling van vakoverstijgende vaardigheden
– periodieke monitoring en kwaliteitszorg en
– een gestructureerd proces van continue curriculumontwikkeling met voldoende ruimte voor een schoolspecifieke invulling
Wij zijn ervan overtuigd dat de expertise van de profielorganisaties en hun deelnemende scholen een waardevolle bijdrage kan leveren en dringen erop aan dat onze inbreng terug te vinden zal zijn in de samenstelling van het Ontwerpteam. Daarbij gaan we ervan uit dat in de opdracht van het Ontwerpteam ruimte wordt gemaakt voor de ontwikkeling van een meer dynamische, continue vorm van curriculumontwikkeling met daarin een duidelijke plaats en rol van profielorganisaties en de daarbij aangesloten scholen en andere instellingen (universiteiten, bedrijven, maatschappelijke en culturele organisaties). Graag gaan we over dit onderwerp in gesprek met de Staatssecretaris.
Utrecht, 21 maart 2016.
Namens het Profielenberaad,
De Stuurgroep,
Hans Haerkens, Henk Visscher, Stephan Meershoek, Pieter Hettema
Bijlage: functie en samenstelling Profielenberaad
Het Profielenberaad is in de zomer van 2011 opgericht op initiatief van Jindra Divis (toen: Europees Platform), Henk Visscher (voorzitter VCPS) en Pieter Hettema (Publiek Leiderschap, onderwijsadvies), vanuit de behoefte te komen tot een bundeling van landelijke organisaties en hun scholen die zich bezighouden met verschillende vormen van talentontwikkeling. Het Profielenberaad wil:
• Een netwerk zijn voor Profielorganisaties en hun (met name: voortgezet onderwijs-) scholen om vanuit de specifieke invalshoek van elke organisatie opvattingen, werkwijzen en ervaringen uit te wisselen,
o zowel vanuit de invalshoek van landelijke organisatie (toelatingscriteria, kwaliteitszorg, ondersteuning en professionalisering leden/scholen)
o vanuit de invalshoek van scholen (delen van best practices en nieuwe inzichten op het gebied van talentontwikkeling, ontdekken van raakvlakken en samenwerkingsmogelijkheden tussen verschillende profielen met het oog op meervoudige talentontwikkeling)
o als vanuit de invalshoek van wetenschappelijk onderzoek op het terrein van talentontwikkeling, met het oogmerk organisaties en scholen kennis te laten nemen van nieuwe inzichten en een brug te slaan tussen onderwijs en onderzoek.
• onderzoek te entameren op het terrein van talentontwikkeling, uiteenlopend van praktijkonderzoek in de vorm van effectmeting van afzonderlijke activiteiten tot wetenschappelijk onderzoek op het terrein van (meervoudige) talentontwikkeling en het voorkomen van onderpresteren
• projecten op het gebied van profielen aan te vragen en uit te voeren
• het concept van onderwijskundige profielen en schoolprofilering uitdragen richting overheid en diverse stakeholders, als middel om de onderwijskundige variatie en keuzemogelijkheden te bevorderen, en daarmee de talentontwikkeling van leerlingen.
Column Dick van Hennik #9: Herken je een hoogbegaafde leerling?
Dick van Hennik is onder andere voorzitter van de Vereniging BPS. Hij schrijft deze column op persoonlijke titel.
“Dick”, zei de docent filosofie, “ik hoorde dat je gesprekken voert met Thor en dat je denkt dat hij hoogbegaafd is. Maar ik denk toch dat je je vergist. Ik heb hem al enkele jaren in de klas en ik heb hem nog nooit kunnen betrappen op een diepzinnige gedachte.”
Dit soort uitspraken hoor ik zo vaak. En niet alleen van docenten. Bij dat soort ontmoetingen zou ik verguld zijn met de vraag hoe ik erbij kom een jongen als Thor hoogbegaafd te noemen. En zeker een docent filosofie zou toch enige twijfel hebben mogen uitstralen. Gelukkig wilde hij – toen ik hem met dit laatste confronteerde – ook wel weten hoe ik daar zo bijkwam.
Gekscherend zeg ik vaak dat ik, sprekende met een onbekende, na een kwartiertje een vermoeden krijg en na een half uur er vrijwel zeker van ben met een hoogbegaafde te maken te hebben. In heel veel gevallen komt er dan wel een verhaal dat mijn vermoeden op zijn minst enige grond verschaft. Is zo’n houding wel verantwoord? Kunnen we daar een begeleidingsplan op baseren? Jarenlange gesprekken met hoogbegaafde jongeren levert dit soort arrogantie op en ik besef best dat je daarmee moet oppassen. Er is toch immers geen bewijs? Toch vind ik dat we de ervaring van de nestoren op het gebied van hoogbegaafdheid niet moeten negeren. Want welk bewijs willen we eigenlijk hebben? Het bewijs van een hoog IQ? We weten inmiddels dat het soort onderduikers als Thor ook niet altijd met een IQ-test te ontdekken zijn. De leerling moet zich immers ook ontvankelijk opstellen bij de afname van de test. Wie lang met hoogbegaafde leerlingen omgaat, ontwikkelt een zesde zintuig, gevoed door intuïtie en ervaring.
Het verhaal van Thor? Dat is een klassieker. Zonder moeite door de basisschool met een gymnasiumadvies; in klas 2 van het gymnasium moeite met Grieks en Latijn; in klas 3 over de hele linie onvoldoende; met een bevordering naar 4 atheneum naar een andere school; in klas 5vwo gedoubleerd en nu voor zijn eindexamen weer in de problemen. Na enkele gesprekken over de metacognitieve vaardigheden (model Marcel Veenman), heeft Thor de draad weer opgepakt. Of hij zal slagen weet ik natuurlijk niet, maar zijn laatste mail waarin hij rapporteerde, straalde zelfvertrouwen uit. De ervaren begeleider weet dat dit ook ontwijkend gedrag van de onderduiker kan zijn, maar ik hoop van harte dat Thor erin slaagt om een ander kenmerk van hoogbegaafden te ontwikkelen: dat een eenmaal opgepakte taak ook snel wordt doorgrond en tot een goed einde wordt gebracht.
Dick van Hennik
16 maart 2016: Symposium Profielenberaad
Sinds 2011 organiseert het Profielenberaad tweemaal per jaar een symposium voor de aangesloten profielorganisaties: de Stichting Technasium, het Europees Platform/Nuffic (ELOS en TTO), de Cultuurprofielscholen, TopSporttalentscholen/LOOT, Begaafdheidsprofielscholen, WONakademie, Platform Bèta Techniek, de iScholengroep en CV Entreprenasium. Aan de hand van praktijkvoorbeelden van schoolleiders en theoretische inleidingen van wetenschappers, wisselen scholen en vertegenwoordigers van de organisaties inzichten en ervaringen uit die inspireren om de talentontwikkeling van v.o.-leerlingen te bevorderen.
Op woensdagmiddag 16 maart (van 12.30 – 15.30 uur in Utrecht) houden we ons negende Symposium.
Thema van deze keer is “Ons Onderwijs 2032 – een nieuw curriculum – worden leerlingen daar beter van?”
Merlijn Verstraeten van het Comenius College in Hilversum (o.a. WON- en LOOT-school) vertelt over haar ervaringen met curriculum-ontwikkeling, Renée van Eijk van het Platform Ons Onderwijs 2032 gaat in op het (binnenkort te verschijnen) advies voor een nieuw curriculum, en prof dr Sietske Waslander, lid van de Onderwijsraad, deelt met ons haar visie op de rol van praktijkonderzoek bij innovatie. Er is ruim gelegenheid voor gedachtenwisseling met elkaar.
Locatie: Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie, Kromme Nieuwegracht 66 (ingang via een smalle straat, rechts opzij van de voordeur) te Utrecht.
De deelname is kosteloos voor scholen die aangesloten zijn bij een van de profielorganisaties.
Wilt u in verband met de catering voor vrijdag 4 maart a.s. via info@publiekleiderschap.nl bevestigen of en met welke collega’s u aanwezig zult zijn?
Na aanmelding ontvangt u een bevestiging en enkele achtergronddocumenten (w.o. Manifest Profielenberaad, Advies Platform Ons Onderwijs 2032 en de reactie van het Profielenberaad daarop).
14 maart: Conferentie Toptalenten
Het ministerie van OCW organiseert op 14 maart 2016 een conferentie Toptalenten.
Netwerkdag Landelijke Beroepsvereniging Specialisten Begaafdheid
Woensdag 30 maart is de allereerste netwerkdag van de Landelijke Beroepsvereniging Specialisten Begaafdheid (LBSB), speciaal voor onze aspirant- en registerleden! Op deze dag kun je andere leden ontmoeten, nieuwe kennis opdoen door het luisteren naar inspirerende sprekers en PE-punten verzamelen door deel te nemen aan leerteams.